ระบำวานรพงศ์ของกรมศิลปากร ของ วานรสิบแปดมงกุฎ

ระบำวานรพงศ์เป็นชุดการแสดงที่สร้างสรรค์ใหม่ โดยนาย เสรี หวังในธรรม ศิลปินแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๓๑ สาขาศิลปการละคร (ถึงแก่กรรม ๒๕๕๐) เมื่อครั้งดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการกองการสังคีต กรมศิลปากร เป็นผู้ออกแบบและสร้างบท นำออกแสดงในโขนเรื่องรามเกียรติ์ ชุดหนุมานชาญสมร ณ โรงละครแห่งชาติ เมื่อเดือนตุลาคม พ.ศ. ๒๕๒๘ ผู้ประดิษฐ์ท่ารำ คือ นาย กรี วรศะริน ศิลปินแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๓๑ สาขานาฏศิลป์โขน (ถึงแก่กรรม ๒๕๔๑) ผู้รับถ่ายทอดท่ารำ คือ นาย ประสิทธิ์ ปิ่นแก้ว ผู้เชี่ยวชาญการสอนนาฏศิลป์ไทย อดีตผู้อำนวยการวิทยาลัยนาฏศิลป ( เกษียณฯ ๒๕๔๕ )

การแสดงชุดนี้เป็นการนำให้ผู้ชมทราบชื่อลิงสิบแปดมงกุฏและลิงพญาวานรที่เป็นกำลังสำคัญในกองทัพฝ่ายพลับพลาของพระราม และได้เห็นลักษณะการแต่งกายและสีประจำกายของลิงแต่ละตัว

ดนตรีที่ใช้ประกอบการแสดง ใช้วงปี่พาทย์เครื่องห้า หรือเครื่องคู่ หรือเครื่องใหญ่

การแต่งกายนั้นแต่งตามรูปแบบลิงสิบแปดมงกุฎ และลิงพญายืนเครื่องเต็มตัว พร้อมอาวุธประจำตัว สีเสื้อและศีรษะเป็นสีเดียวกันตามพงศ์ในเรื่องรามเกียรติ์

ส่วนลักษณะท่ารำนั้น ลิงสิบแปดมงกุฏออกท่าเพลงหน้าพาทย์รุกร้น แล้วตีบทในเพลงแขกโหม่งชั้นเดียว ต่อจากนั้นลิงพญาออกท่าเพลงหน้าพาทย์รัวสามลาและเพลงกราวกลาง โดยตีบทตามความหมายของบทร้อง ในกิริยาอาการของลิงผสมผสานกับลีลานาฏศิลป์เรียงตามลำดับตามชื่อด้วยความคล่องแคล่วว่องไวการแสดงชุดนี้ใช้เวลาแสดงประมาณ ๑๒ นาที

เนื้อความจากบทร้องในระบำวานรพงศ์

ชุดแรก วานรสิบแปดมงกุฏ ปี่พาทย์ทำเพลงรุกร้น ร้องเพลงแขกโหม่งชั้นเดียว
นำดัวยไชยามพวานทหารหน้าเกสรทมาลากล้ากลั่น
ถัดมานิลราชกาจฉกรรจ์เคียงคู่นิลขันชาญชัย
นิลเอกฤทธิไกรดังไฟกัลป์คู่นิลปานันทหารใหญ่
วิมลรณรบว่องไวถัดไปชื่อวิสันตราวี
มาลุนเริงแรงกำแหงหาญเคียงขนานเกยูรกระบี่ศรี
ทั้งมายูรพูนพลังแข็งขันดีคู่กับสัตพลีมีเดชา
สุรเสนเจนจบรบรอนราญคู่กับสุรกานต์ทหารกล้า
โกมุทวุฒิไกรไวปัญญาเคียงมากับกระบี่กุมิตัน
ไวยบุตรรำบาญราญแรงเคียงแข่งกับนิลปาสัน
ครบสิบแปดมงกุฎสุดฉกรรจ์ทหารเอกทรงธรรม์รามราชา
ชุดที่ 2 เหล่าพญาวานร ปี่พาทย์ทำเพลงรัวสามลา ร้องเพลงกราวกลาง
สุครีพโอรสพระสุริย์ฉานคำแหงหนุมานทหารหน้า
นิลพัทฝ่ายชมพูนัคราองคตบุตรพญาพาลี
ชมพูพานศิวะโปรดประสาทชามภูวราชชาติเชื้อพญาหมี
นิลนนท์ลูกพระอัคนีล้วนกระบี่พงศ์พญาวานร

ใกล้เคียง

วานรสิบแปดมงกุฎ วารสารการแพทย์นิวอิงแลนด์ วารสารวิชาการ วานรวิทยา วารสารศาสตร์ข้อมูล วารสารสมาคมวิจัยพม่า วานร (ศาสนาฮินดู) วารสารศาสตร์เชิงคำนวณ วารสารวิชาการสาขาวิทยาศาสตร์ วารสารศาสตร์