วรรณกรรมเมืองเพชร เพชรบุรีเป็นเมืองที่มีความเจริญในด้านศิลปวัฒนธรรมแขนงต่าง ๆ และมีการสั่งสมมรดกทางศิลปวัฒนธรรมสืบทอดมาหลายยุคหลายสมัย ที่แสดงถึงความเจริญรุ่งเรืองมาในอดีต โดยเฉพาะงานวรรณกรรมที่มีอยู่มากตามพระอารามต่าง ๆ ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในสภาพชำรุดและเป็นคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา เช่น พระอภิธรรม พระมาลัย มหาชาติ พระปฐมสมโพธิ คาถาอาคม นิทาน นิราศกฎหมาย บทละคร วรรณคดี เลขโบราณ ฯลฯ

ในการนี้ ศูนย์วัฒนธรรมสถาบันราชภัฏเพชรบุรีได้พิจารณากำหนดตามลักษณะคำประพันธ์ไว้ ดังนี้

• กาพย์ และกลอนสด เช่น ศรีสวัสดิวัตร พระสุบิน หอยสังข์ ไชยเชษฐ์ อภัยทัศพลาลี บุนทนาวงศ์ พระศรพิณ พระยาฉัททันต์ สมุทรโคดม ฯลฯ
• กลอน เพลงยาว และนิราศ เช่น เพลงยาวคำพยากรณ์กรุงศรีอยุธยา เพลงยาวรารถ พระรถนิราศ พาลีสอนน้อง สุภาษิตสอนหญิง ปรมัตถ์คำสอน กากี นิราศเขาลูกช้าง นิราศเขมร นิราศลังกา อนุศาสน์คำสอน
• ร่าย เช่น สุภาษิตตัง นิทานปกรณัมเรื่อง นกกระยางเป็นพาล
• ร่ายยาว ได้แก่ มหาเวชสันดรชาดก ร่ายยาวพระปฐมสมโพธิ
• โคลง ได้แก่ โคลงกระทู้ 56 บท โคลงโลกนิติ 100 บท โคลงประดิษฐ์พระร่วง ฯลฯ
• ร้อยแก้ว ได้แก่ คำทำนายฝัน พิชัยสงครามธรรม อรรถปัญหาธรรม พระพุทธโฆษาตำราดาว ทศชาติชาดก ตำราการทำนา ฯลฯ
• ฉันท์ ได้แก่ นิพพานสูตรคำฉันท์ พระปฐมสมโพธิคำฉันท์ โลกนิติคำฉันท์ สุธนท์คำฉันท์

นอกจากนี้ ยังมีวรรณกรรมประเภทแบบเรียน เช่น ปฐมมาลา ปฐม ก กา หัดอ่าน ปทานุกรม จินดามณี และศรีสวัสดิวัตร ฯลฯ

ปัจจุบันงานวรรณกรรมต่าง ๆ จะปรากฏในใบลานและสมุดข่อยโดยเก็บรักษาไว้ตามวัดต่าง ๆ เช่น วัดขุนตรา วัดเกาะ วัดพระรูปวัดหนองกาทอง วัดต้นสน วัดบางทะลุ วัดโคก วัดศาลาเขื่อน ฯลฯ