บทความนี้อ้างอิง
คริสต์ศักราช/คริสต์ทศวรรษ/คริสต์ศตวรรษ ซึ่งเป็นสาระสำคัญของเนื้อหา
ศิลปะทรงกลม (
อิตาลี:
Tondo พหูพจน์
Tondi หรือ
Tondos) เป็นคำที่ใช้ในสมัยฟื้นฟูศิลปะวิทยาที่หมายถึง
จิตรกรรมหรือ
ประติมากรรมที่เป็นทรงกลม เป็นคำที่มาจากภาษาอิตาลีว่า “rotondo” ที่แปลว่า “กลม” คำนี้มักจะไม่ใช้กับภาพเขียนขนาดเล็กที่มีลักษณะกลมแต่มักจะใช้กับภาพเขียนที่มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางกว่าสองฟุตขึ้นไป ฉะนั้นจึงไม่รวม
จุลจิตรกรรมภาพเหมือน (portrait miniature) แต่สำหรับประติมากรรมแล้วคำนี้ยืดหยุ่นกว่าศิลปินสร้างงานลักษณะนี้มาตั้งแต่
สมัยกรีกโบราณ จิตรกรรมทรงกลมมักจะเขียนบนแจกันเครื่องปั้นดินเผาของกรีกจากสมัยที่เรียกว่าทอนดี และภายในก้นชามไวน์ก้นตื้นที่เรียกว่า
คิลิกซ์ (Kylix) ที่เป็นทรงกลมอยู่แล้ว ศิลปะลักษณะมาฟื้นฟูทำกันอีกครั้งในคริสต์ศตวรรษที่ 15 และ 16 โดยเฉพาะในอิตาลี แต่ตั้งแต่นั้นมาความนิยมก็ลดถอยลง แต่ในภาพเขียน “
ทัศน์สุดท้ายของอังกฤษ” (The Last of England) โดยจิตรกรชาวอังกฤษ
ฟอร์ด แมดด็อกซ บราวน์ (Ford Madox Brown) ในปี ค.ศ. 1855 ก็เป็นลักษณะนี้โดยบราวน์เน้นความกลมด้วยราวเชือกรอบบุคคลในภาพฉากหลังของศิลปะทรงกลมมักจะไม่ใช่สิ่งสำคัญหรือบางครั้งก็ละเว้นไปเลย ในจิตรกรรมทรงกลมมักจะมองเห็นฉากหลังและในประติมากรรมภาพนูนฉากหลังจะหายไป
อันเดรอา เดลลา รอบเบียและศิลปินในครอบครัวเดียวกันสร้างงานประติมากรรมดินเผาเคลือบที่เรียกว่า “ทอนดี” ที่มักจะมีกรอบเป็นมาลัยใบไม้และผลไม้ที่ตั้งใจไว้ใช้ตกแต่งผนังสตัคโค บนตัวตึก
โอสเปดาเลเดกลิอินโนเชนติ (Ospedale degli Innocenti) ในฟลอเรนซ์ที่สร้างโดย
ฟีลิปโป บรูเนลเลสกี เดลลา รอบเบียก็สร้างงานประติมากรรมทรงกลมเป็นภาพเด็กบนฉากหลังที่เป็นสีน้ำเงินสำหรับตกแต่งในช่อง
โค้งสแปนเดรลซึ่งเป็นช่องสามเหลี่ยมระหว่างซุ้มโค้งด้านหน้า
ในคริสต์ศตวรรษที่ 16 การเขียนภาพตกแต่งลักษณะที่เรียกว่า “istoriato” สำหรับเครื่องเคลือบดีบุก
มายอลิคา (Maiolica) ใช้กับการตกแต่งชิ้นที่มีลักษณะกลมนอกจากนั้นแล้วลักษณะกลมก็ยังใช้ในการออกแบบองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมตั้งแต่
ยุคฟื้นฟูศิลปวิทยา ที่อาจจะใช้ประกอบการตกแต่งหน้าบันที่เป็นโค้งที่มานิยมกันในคริสต์ศตวรรษที่ 15ศิลปะทรงกลมมาเป็นที่นิยมกันในคริสต์ศตวรรษที่ 15 ในฟลอเรนซ์ เช่นในงานเขียนหลายชิ้นโดย
ซานโดร บอตติเชลลี ไมเคิล แอนเจโลใช้ศิลปะทรงกลมเป็นองค์ประกอบในงานหลายชิ้นทั้งในงานจิตรกรรมและประติมากรรม ที่รวมทั้งภาพ “ครอบครัวพระเยซูกับนักบุญจอห์นแบ็พทิสต์” และภาพที่มีชื่อเสียง “
พระแม่มารีในกรอบกลม” (Doni Tondo) ที่
หอศิลป์อุฟฟิซิ[1] ศิลปินอื่นที่ใช้ทรงกลมในการสร้างงานศิลปะผู้อื่นก็ได้แก่
ราฟาเอล,
บรอนซิโน ,
ฟราอันเจลิโค และ
จาโคโป ปอนตอร์โม