บทความนี้อ้างอิงคริสต์ศักราช/คริสต์ทศวรรษ/คริสต์ศตวรรษ ซึ่งเป็นสาระสำคัญของเนื้อหา ศิลปะและสถาปัตยกรรมสมัยก่อนโรมาเนสก์ (อังกฤษ: Pre-Romanesque art and architecture) เป็นสมัยศิลปะยุโรปตะวันตกที่รุ่งเรืองไม่ก็ในช่วงการเริ่มการก่อตั้งราชอาณาจักรเมรอแว็งเฌียงเมื่อราว ค.ศ. 500 หรือจากสมัยฟื้นฟูศิลปะวิทยาในการอแล็งเฌียงเมื่อปลายคริสต์ศตวรรษที่ 8 ไปจนถึงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 11 ของสมัยศิลปะโรมาเนสก์ คำว่า "สมัยก่อนโรมาเนสก์" โดยทั่วไปแล้วใช้ในภาษาอังกฤษเท่านั้นเมื่อกล่าวถึงสถาปัตยกรรมและมหาประติมากรรม แต่ในบทความนี้จะกล่าวถึงศิลปะแขนงอื่นแต่เพียงสั้น ๆ หัวใจสำคัญของสมัยศิลปะและสถาปัตยกรรมสมัยก่อนโรมาเนสก์คือการนำเข้าและการรับลักษณะศิลปะของเมดิเตอเรเนียนคลาสสิกและศิลปะคริสเตียนเข้ามาในศิลปะเจอร์มานิกที่ทำให้เกิดศิลปะลักษณะใหม่ขึ้น และในที่สุดก็วิวัฒนาการขึ้นเป็นศิลปะโรมาเนสก์ในคริสต์ศตวรรษที่ 11 ต่อมาในกรอบของศิลปะสมัยกลาง ศิลปะและสถาปัตยกรรมสมัยก่อนโรมาเนสก์ตามมาจากศิลปะสมัยการโยกย้ายถิ่นฐานของ "อนารยชน" ซึ่งได้แก่ ศิลปะไฮเบอร์โน-แซ็กซอนในหมู่เกาะอังกฤษและศิลปะเมรอแว็งเฌียงบนแผ่นดินใหญ่ยุโรป