สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเดชาดิศร ประสูติเมื่อวันเสาร์ ขึ้น 2 ค่ำ เดือน 7 ปีฉลู ตรงกับวันที่ 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2336 เวลา 5 ทุ่มเศษ เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 15 ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (ขณะดำรงพระยศเป็นเจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร) กับเจ้าจอมมารดานิ่ม[1]

ในรัชกาลที่ 2 พ.ศ. 2356 ทรงได้รับสถาปนาเป็นพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเดชอดิศร[2]

ในรัชกาลที่ 3 เมื่อเดือน 6 แรม 11 ค่ำ ปีมะโรง จัตวาศก จ.ศ. 1194 ตรงกับวันศุกร์ที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2375 เลื่อนเป็นกรมขุนเดชอดิศร[3]

ในรัชกาลที่ 4 เมื่อวันจันทร์ เดือน 9 แรม 13 ค่ำ ปีกุน ตรีศก จ.ศ. 1213 ตรงกับวันที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2394 เลื่อนเป็น กรมสมเด็จพระเดชาดิศร เทพยนิกรปิยานุรักษ์ บวรศักดิพิเศษ บรมเชษฐวราธิวงศ พงศานุพงศประดิษฐา สุนทรปรีชานุภาพ ศุภกาพยปฏิภาณ สุตไพศาลอรรถธรรมศาสตร ธรรมิกนารถบพิตร[4] เจ้ากรมเป็นพระยา[1]

พระองค์สิ้นพระชนม์ลงในสมัยรัชกาลที่ 4 เมื่อวันจันทร์ ขึ้น 8 ค่ำ เดือน 10 ปีมะแม ตรงกับวันที่ 4 กันยายน พ.ศ. 2402 พระชันษา 67 ปี พระราชทานเพลิง ณ พระเมรุ ท้องสนามหลวง วันที่ 9 เมษายน พ.ศ. 2403[1] ทรงเป็นต้นราชสกุล เดชาติวงษ์[5]