สังข์รดน้ำ
สังข์รดน้ำ

สังข์รดน้ำ

สังข์รดน้ำ[2] (อังกฤษ: Valambari shank[3], Great indian chank; ชื่อวิทยาศาสตร์: Turbinella pyrum) เป็นหอยทะเลฝาเดี่ยวชนิดหนึ่ง ในวงศ์หอยสังข์มงคล (Turbinellidae)จัดเป็นหอยขนาดใหญ่ มีเปลือกหนา รูปเปลือกค่อนข้างป้อม วงเกลียวตัวกลม ส่วนปลายมีร่องยาวปานกลาง ส่วนยอดเตี้ย ช่องเปลือกรูปรี ขอบด้านในมีสัน 3-4 อัน ผิวชั้นนอกสุดสีน้ำตาล เป็นชั้นที่บางและหลุดล่อนง่าย และมักจะหลุดออกเมื่อหอยตาย เปลือกชั้นรองลงไปเป็นส่วนที่มีความหนาและแข็ง ค่อนข้างเรียบ มีสีขาวนวลหรือสีขาวอมชมพูพบกระจายพันธุ์อยู่เฉพาะมหาสมุทรอินเดียทางตอนใต้ของประเทศอินเดียและประเทศศรีลังกาเท่านั้น อาศัยอยู่ตามพื้นน้ำที่เป็นพื้นทราย กินหนอนตัวแบนและแพลงก์ตอนเป็นอาหาร สังข์รดน้ำ โดยปกติแล้วจะมีเปลือกเวียนทางซ้าย (อุตราวรรต) ตามเข็มนาฬิกา แต่มีบางตัวที่เวียนไปทางด้านขวา (ทักษิณาวรรต) ซึ่งพบได้น้อยมาก ซึ่งหอยลักษณะนี้ตามคติของศาสนาฮินดูจะถือเป็นมงคล (ตามคติของพราหมณ์-ฮินดู ขวา=ซ้าย, ซ้าย=ขวา ในแบบสากล) ด้วยถือว่าเป็นของศักดิ์สิทธิ์ และเป็นหอยที่อยู่ในพระกรของพระวิษณุ จึงนำมาใช้ในงานมงคลต่าง ๆ ที่มีพิธีการ เช่น การรดน้ำในพิธีแต่งงาน โดยเชื่อว่าจะเป็นสิริมงคล หรือใช้เป่าโดยต้องตัดส่วนปลายของเปลือกหรือก้นหอยออก ใช้ในงานพระราชพิธี รวมถึงงานสมโภชและงานพิธีมงคลอื่น ๆ รวมถึงมีการนำไปใช้ทำเป็นเครื่องประดับต่าง ๆ ด้วยการนำเปลือกหอยไปล้างทำความสะอาดและผ่านการเจียระไนด้วยการฝาน, ตัด, เจาะ หรือแกะสลักในแบบต่าง ๆ ทั้งเป็นกำไลข้อมือ, ปิ่นปักผม หรือของประดับตบแต่งเพื่อความสวยงาม เป็นต้น [4][5] โดยเชื่อว่าชาวทิเบตเป็นคนกลุ่มแรกที่นำมาใช้ในพิธีกรรมก่อนที่จะแผ่ขยายมาสู่ความเชื่อในศาสนาฮินดู[6]