รองศาสตราจารย์ สัมพันธ์ พันธุ์พฤกษ์ หรือ รองศาสตราจารย์ ดร.สัมพันธ์ พันธุ์พฤกษ์ เกิดเมื่อวันที่ 16 เมษายน พ.ศ. 2496 มีภูมิลำเนาจังหวัดสุพรรณบุรี สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี ศึกษาศาสตรบัณฑิต (คณิตศาสตร์-เคมี) (เกียรตินิยมเหรียญทอง) จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น เมื่อปี พ.ศ. 2517 ระดับปริญญาโท ครุศาสตรมหาบัณฑิต (สถิติการศึกษา) จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในปี พ.ศ. 2520 และระดับปริญญาเอก ด้านการวัดและประเมินผลการศึกษา จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในปี พ.ศ. 2538