สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ [10] ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2493 โดยใช้ชื่อว่า สภาเศรษฐกิจแห่งชาติ มีหน้าที่เสนอความเห็น คำแนะนำ ต่อรัฐบาลในเรื่องเกี่ยวกับเศรษฐกิจของประเทศ ต่อมาใน พ.ศ. 2502 มีการเพิ่มบทบาทหน้าที่ให้เป็นหน่วยงานกลางเพื่อทำหน้าที่วางแผนพัฒนาประเทศเป็นการเฉพาะ และเปลี่ยนชื่อเป็น สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ ตามคำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญจากธนาคารโลก

ต่อมาในปี พ.ศ. 2515 มีการนำแผนพัฒนาสังคมมาใช้ควบคู่กับแผนพัฒนาเศรษฐกิจ และเปลี่ยนชื่อของหน่วยงานใหม่เป็น สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ เป็นหน่วยงานในสังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี ตามประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ ๒๑๖ [11]

กระทั่งวันอังคารที่ 12 มิถุนายน พ.ศ. 2561 ระหว่างการประชุมคณะรัฐมนตรีสัญจรที่ จังหวัดนครสวรรค์ ที่ประชุมได้มีมติเห็นชอบ ร่างพระราชบัญญัติสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ พ.ศ. ... ฉบับใหม่ที่คณะกรรมการกฤษฎีกาพิจารณาเสร็จแล้วก่อนส่งต่อให้สภานิติบัญญัติแห่งชาติพิจารณาต่อไปสาระสำคัญคือให้ยุบเลิกสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติพร้อมกับตั้งสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติขึ้นมาแทนทำนองเดียวกับ พระราชบัญญัติสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๐๒ ซึ่งร่าง พ.ร.บ. ฉบับนี้ได้เข้าสู่การประชุม สภานิติบัญญัติแห่งชาติ ครั้งที่ 47/2561 วันพฤหัสบดีที่ 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2561 ในวาระที่ 1 ชั้นรับหลักการ [12] ซึ่งที่ประชุมมีมติรับหลักการด้วยคะแนนเห็นด้วย 180 เสียง ไม่เห็นด้วย ไม่มี งดออกเสียง 4 เสียง

โดยมีกำหนดพิจารณาในวาระที่ 2 และวาระที่ 3 ในการประชุมสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ครั้งที่ 68/2561 วันศุกร์ที่ 12 ตุลาคม พ.ศ. 2561 ซึ่งที่ประชุมเห็นชอบให้ ร่าง พ.ร.บ. สภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ประกาศใช้เป็นกฎหมาย [13] ด้วยคะแนน เห็นด้วย 186 เสียง ไม่เห็นด้วย ไม่มี งดออกเสียง 4 เสียง ไม่ลงคะแนน 1 เสียง โดยส่งร่างพระราชบัญญัติฉบับนี้พร้อมกับข้อเสนอแนะกลับไปยังคณะรัฐมนตรีเพื่อให้นายกรัฐมนตรีนำขึ้นทูลเกล้า ฯ เพื่อให้ทรงลงพระปรมาภิไธย และประกาศลงราชกิจจานุเบกษาต่อไป

กระทั่งวันศุกร์ที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2561 ราชกิจจานุเบกษาได้เผยแพร่ พระราชบัญญัติสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๖๑ ซึ่งมีผลบังคับใช้ในวันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาคือในวันเสาร์ที่ 29 ธันวาคม พ.ศ. 2561 [14]

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ตั้งอยู่ที่อาคารสุริยานุวัตร ถนนกรุงเกษม ริมคลองผดุงกรุงเกษม ซึ่งเดิมเป็นบ้านของ มหาอำมาตย์เอก พระยาสุริยานุวัตร(เกิด บุนนาค) ก่อสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2448 ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่ง สศช. ได้ซื้ออาคารและที่ดินนี้ในปี พ.ศ. 2493 และทำการบูรณะปรับปรุงเมื่อ พ.ศ. 2534

ใน ปี 2563 ได้มีการแต่งตั้ง​ ศาสตราจารย์พิเศษ ดร. ทศพร​ ศิริสัมพันธ์​ เป็นประธานกรรมการในคณะกรรมการที่ปรึกษาด้านธุรกิจภาคเอกชนในศูนย์บริหารสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา​ 2019​ (โควิด-19) และเป็น กรรมการในคณะที่ปรึกษาด้านผลกระทบทางเศรษฐกิจและสังคมในศูนย์บริหารสถานการณ์ การแพร่ระบาดของโรคเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19)

และแต่งตั้ง ​นาย ​สุริยนต์​ ธัญญากิจจานุกิจ​ เป็นผู้ช่วยเลขานุการ​ นาย ดนุชา​ พิชยนันท์​ เป็นเลขานุการ