มิสซังโรมันคาทอลิก

สมเด็จพระสันตะปาปาอเล็กซานเดอร์ที่ 7 ทรงอนุญาตให้ตั้งคณะมิสซังต่างประเทศแห่งกรุงปารีสขึ้นในปี ค.ศ. 1660 เพื่อไปปฏิบัติหน้าที่มิชชันนารีประกาศข่าวดีในดินแดนตะวันออกไกล คณะมิชชันนารีกลุ่มนี้ได้เข้ามาเผยแผ่ศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกในอาณาจักรอยุธยาตรงกับรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช และได้ตั้งมิสซังสยามขึ้นมีสถานะเป็นเขตผู้แทนพระสันตะปาปาในปี ค.ศ. 1662[2] โดยมีมุขนายกหลุยส์ ลาโน เป็นผู้แทนพระสันตะปาปาประมุขมิสซังสยามองค์แรก

การเผยแผ่ศาสนานิกายคาทอลิกดำเนินสืบมาจนสามารถตั้งมิสซังขึ้นอีกหลายแห่งในราชอาณาจักรสยาม เช่น ตั้งมิสซังลาว (ปัจจุบันคือมิสซังท่าแร่) ในปี ค.ศ. 1889[3] ตั้งมิสซังราชบุรีในปี ค.ศ.1941[4] ตั้งมิสซังจันทบุรีในปี ค.ศ. 1944[5] ตั้งมิสซังอุดรธานีและมิสซังอุบลราชธานีในปี ค.ศ. 1953[6][7] ตั้งมิสซังเชียงใหม่ในปี ค.ศ. 1959 ตั้งมิสซังนครสวรรค์ในปี ค.ศ. 1967 และตั้งมิสซังสุราษฎร์ธานีในปี ค.ศ. 1969 ปัจจุบันเขตปกครองของทุกมิสซังได้รับสถานะเป็นมุขมณฑลหมดแล้ว จึงมีสำนักมิสซังคาทอลิกทั้งสิ้น 10 แห่งในประเทศไทย[8]

มิชชันโปรเตสแตนต์

คริสตจักรคณะต่าง ๆ ในนิกายโปรเตสแตนต์ เช่น เพรสไบทีเรียน คองกริเกชันนัล แบปทิสต์ ได้ส่งมิชชันนารีมาเผยแผ่คริสต์ศาสนาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1828[9] จนสามารถตั้งศูนย์มิชชันขึ้นตามหัวเมืองสำคัญต่าง ๆ ในราชอาณาจักรสยาม และได้รวมศูนย์มิชชันต่าง ๆ นั้นเป็น "มิชชันสยาม" ในปี ค.ศ. 1920 และพัฒนาต่อมาเป็น "คริสตจักรในสยาม" ในปี ค.ศ. 1934[10] เปลี่ยนชื่อเป็น "สภาคริสตจักรในประเทศไทย" จนปัจจุบัน ส่วนมิชชันคณะต่าง ๆ ที่มาจากต่างประเทศและร่วมก่อตั้งสภาคริสตจักรในตอนแรกก็ได้สลายตัวจากการเป็นมิชชัน กลายเป็นผู้ร่วมงานมิชชันของสภาคริสตจักรในปัจจุบัน