อัศวเมธิกบรรพ ประกอบไปด้วย 2 บรรพย่อย รวมทั้งหมด 96 ตอน[1] ดังนี้

1. อัศวเมธิกบรรพ
2. อนุคีตาบรรพ

เมื่อยุธิษฐิระขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิหลังสงครามที่ทุ่งกุรุเกษตรจบสิ้น ยุธิษฐิระได้รับคำแนะนำให้ทำพิธีอัศวเมธ พระกฤษณะได้แสดงธรรมคาถาที่เคยแสดงเอาไว้ในภควัตคีตาแบบย่นย่อซ้ำอีกวาระหนึ่ง ตามคำร้องขอของอรชุนซึ่งได้ฟังคนเดียว เพื่อให้มีโอกาสได้รับทราบหลักธรรมที่สำคัญดังกล่าวด้วย ธรรมคาถาย่นย่อที่ว่า ซึ่งเรียกกันว่า "อนุคีตา" นั้นแบ่งออกเป็นสามส่วนสำคัญ ๆ คือ คำสอนที่สิทธาบอกไว้ให้กับพราหมณ์ คำสั่งสอนของพราหมณ์ที่มีให้กับภริยา และคำสอนของครูพราหมณ์ที่มีให้ต่อลูกศิษย์[8]

ทางด้านพระนางอุตตระ ภริยาหม้ายของเจ้าชายอภิมันยุ ได้ให้กำเนิดบุตรชายแต่เสียชีวิตตั้งแต่เกิด เดือดร้อนถึงกฤษณะต้องทำหน้าที่เป็นผู้ชุบชีวิตให้ เจ้าชายพระองค์น้อยนี้มีชื่อว่า "ปริกษิต" เพื่อสืบวงศ์ของพวกปาณฑพมิให้ขาดตอน

สำหรับพิธีอัศวเมธนั้นเริ่มต้นด้วยการปล่อยม้าไปยังดินแดนต่าง ๆ โดยมีอรชุนได้รับแต่งตั้งให้เป็นผู้นำทัพตามม้าพิธีที่ปล่อยออกไปและสามารถเอาชนะบรรดาแว่นแคว้นต่าง ๆ ที่ม้าเดินทางไปถึงได้หมด หลังจากปล่อยม้าท่องไปยังดินแดนต่าง ๆ เป็นเวลาหนึ่งปี อรชุนก็เดินทางกลับราชสำนักกรุงหัสตินาปุระพร้อมม้าพิธีดังกล่าว เพื่อทำพิธีบูชายัญโดยมีบรรดาพระราชาแว่นแคว้นทั้งหมดมาร่วมด้วย ผลแห่งพิธีอันศักดิ์สิทธิ์ดังกล่าวเท่ากับบาปและมลทินทั้งหลายทั้งปวงที่พวกปาณฑพก่อขึ้นเป็นอันว่าได้ชำระสะสางเป็นที่เรียบร้อย[1]