อารยธรรมอิทรัสคัน (
อังกฤษ: Etruscan civilization) เป็นคำใหม่ที่ใช้เรียก
อารยธรรมและวิธีการใช้ชีวิตของชนใน
อิตาลีโบราณและ
คอร์ซิกาที่ชาวโรมันเรียกว่า “อีทรัสคิ” (Etrusci) หรือ “ทัสคิ” (Tusci)
[1] ภาษากรีกแอตติคสำหรับชนกลุ่มนี้คือ “Τυρρήνιοι” (Tyrrhēnioi) ที่แผลงมาเป็นภาษาลาติน “Tyrrhēni” (อิทรัสคัน), “Tyrrhēnia” (
อีทรูเรีย (Etruria)) และ “Mare Tyrrhēnum” (
ทะเลไทเรเนียน (Tyrrhenian Sea))
[2] ชาวอิทรัสคันเองเรียกตนเองว่า “Rasenna” (ราเซนา) ที่แผลงมาเป็น “Rasna” หรือ “Raśna” (ราซนา)
[3]ชาวอิทรัสคันมี
ภาษาและ
วัฒนธรรมที่เป็นของตนเองแต่ไม่ทราบที่มาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ก่อนการก่อตั้ง
กรุงโรมมาจนกระทั่งกลืนไปกับชาวโรมันโบราณใน
สาธารณรัฐโรมัน ในจุดที่รุ่งเรืองสูงสุดระหว่าสมัยการก่อตั้งกรุงโรมและ
ราชอาณาจักรโรมันอิทรัสคันประกอบด้วยสามรัฐในสมาพันธรัฐ: ใน
อีทรูเรีย, ในบริเวณ
ลุ่มแม่น้ำโป (Po Valley) กับทางตะวันออกของ
เทือกเขาแอลป์ และในบริเวณ
ละติอุมและ
คัมปาเนีย[4] กรุงโรมเองก็อยู่ในดินแดนที่เป็นของอิทรัสคัน และมีหลักฐานว่าในสมัยแรกของโรมเป็นสมัยที่ครอบคลุมโดยอิทรัสคันจนกระทั่ง
เวอิอิ (Veii) โจมตีกรุงโรมในปี 396 ก่อนคริสต์ศักราชอารยธรรมที่กล่าวว่าเป็นอารยธรรมอิทรัสคันอย่างแน่นอนวิวัฒนาการขึ้นในอิตาลีหลังจากราวปี 800 ก่อนคริสต์ศักราชในบริเวณที่เป็น
อารยธรรมวิลลาโนวัน (Villanovan culture) ของ
ยุคเหล็กก่อนหน้านั้น อารยธรรมอิทรัสคันมาเสื่อมโทรมลงราวศตวรรษที่ 7 ก่อนคริสต์ศักราชเมื่อมาได้รับอิทธิพลจากนักการค้าชาวกรีกและเพื่อนบ้านของกรีซ
กรีซใหญ่ (Magna Graecia),
อารยธรรมกรีกทางตอนใต้ของอิตาลี หลังจากปี 500 ก่อนคริสต์ศักราชอำนาจทางการเมืองของอิทรัสคันก็สิ้นสุดลง
[5]