อำเภอห้วยแถลง ได้ชื่อของลำห้วยเป็นชื่อของอำเภอ โดยมีต้นกำเนิดจากทางน้ำฝนไหลจากสันเขาอยู่ทางทิศตะวันตกของที่ตั้งอำเภอ มีลำห้วย 4 สาย คือ ลำห้วยสระมะค่า ลำห้วยเหวห้า ลำห้วยหยะหยาย และลำห้วยกะเพรา ไหลมารวมกันระหว่าง บ้านโนนสำราญ หมู่ที่ 9 ตำบลเมืองพลับ-พลา ซึ่งสมัยโบราณเรียกว่า “ลำห้วยกะเพรา” ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น “ลำห้วยแถลง” คำว่า “แถลง”สันนิษฐานมาจากคำว่า “แถล” ซึ่งเป็นภาษาถิ่นอิสาน แปลว่า ลาดเอียง เช่น แถล+ขึ้น หมายถึง ลาดขึ้น แถล +ลง หมายถึง ลาดลง เป็นต้นเมื่อปี พ.ศ. 2493 ได้สร้างทางรถไฟสายอุบลราชธานี ผ่านตำบลหินดาด ตำบลงิ้ว อำเภอพิมาย พลเมืองต่างถิ่น ได้เดินทางอพยพตั้งบ้านเรือนประกอบอาชีพโดยอาศัยลำน้ำ จากลำห้วยแถลง บริโภคและใช้สอย จึงได้ตั้งชื่อหมู่บ้านว่า “ ห้วยแถลง ” ขึ้นอยู่ในการปกครองของตำบลงิ้ว อำเภอพิมาย[1]

• วันที่ 1 มกราคม 2504 แยกพื้นที่ตำบลห้วยแถลง ตำบลหินดาด ตำบลงิ้ว และตำบลเมืองพลับพลา อำเภอพิมาย มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอห้วยแถลง ขึ้นกับอำเภอพิมาย [2]
• วันที่ 20 กรกฎาคม 2505 จัดตั้งสุขาภิบาลห้วยแถลง ในท้องที่บางส่วนของตำบลห้วยแถลง (ในขณะนั้น) [3]
• วันที่ 17 กรกฎาคม 2506 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอห้วยแถลง อำเภอพิมาย เป็น อำเภอห้วยแถลง [4]
• วันที่ 1 กันยายน 2513 ตั้งตำบลหลุ่งประดู่ แยกออกจากตำบลหินดาด ตั้งตำบลหลุ่งตะเคียน แยกออกจากตำบลเมืองพลับพลา [5]
• วันที่ 15 กันยายน 2514 โอนพื้นที่หมู่ 3 (ในตอนนั้น) จากตำบลหินดาด อำเภอห้วยแถลง มาขึ้นกับตำบลนิคมสร้างตนเอง [6]
• วันที่ 30 กันยายน 2514 ตั้งตำบลทับสวาย แยกออกจากตำบลห้วยแถลง ตั้งตำบลกงรถ แยกออกจากตำบลงิ้ว [7]
• วันที่ 23 ธันวาคม 2528 จัดตั้งสุขาภิบาลหินดาด ในท้องที่บางส่วนของตำบลหินดาด [8]
• วันที่ 1 สิงหาคม 2529 ตั้งตำบลตะโก แยกออกจากตำบลทับสวาย [9]
• วันที่ 1 กรกฎาคม 2533 ตั้งตำบลห้วยแคน แยกออกจากตำบลห้วยแถลง [10]
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลห้วยแถลง และ สุขาภิบาลหินดาด เป็นเทศบาลตำบลห้วยแถลง และ เทศบาลตำบลหินดาด