อุปสรรค หรือ
หน่วยคำเติมหน้า (
อังกฤษ: prefix) คือ
หน่วยคำเติมชนิดหนึ่งที่ใช้สำหรับเติมหน้า
รากศัพท์ เพื่อเพิ่มความหมาย เปลี่ยนความหมาย หรือเปลี่ยนหน้าที่ของคำ (เช่นเปลี่ยนคำกริยาเป็นคำนาม) มีใช้ในภาษาต่าง ๆ ในหลายตระกูล เช่น
ตระกูลภาษาอินโด-ยูโรเปียน (
ภาษาบาลี สันสกฤต กรีก ละติน แม้กระทั่ง
ภาษาอังกฤษ) ตระกูลภาษาออสโตรเอเชียติก (
ภาษามอญ เขมร) ตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน (
ภาษามลายู) เป็นต้นอุปสรรคจะไม่ปรากฏอยู่เดี่ยว ๆ ต้องเติมหน้าคำอื่น ในภาษาหนึ่ง ๆ มักจะมีอุปสรรคจำนวนจำกัด เช่น ในภาษาบาลีมีอุปสรรคเพียง 20 คำ อาทิ วิ-, อุ-, อา-, นิ- (นิสฺ-, นิรฺ-), ป-, สํ- (สมฺ- + สระ), สุ- (สฺวฺ- + สระ, สุ- => สฺอุ- => สฺวฺ- (อุ => วฺ)), อต-, อธิ- (อธฺยฺ-/อชฺฌฺ- + คำที่ขึ้นต้นด้วยสระ เช่น อธิ- (> อธฺยฺ- > อชฺฌฺ-) + อาสย => อธิอาสย => อธฺยฺอาสย => อธฺยาสย > อชฺฌฺอาสย (แปลง ธฺยฺ เป็น ฌฺ, ซ้อน ชฺ) => อชฺฌาสย => อัชฌาสัย), อนุ-, อภิ- (อพฺภฺ-/อภฺยฺ- + สระ), อุป-, อ- (อนฺ- + สระ) , ทุ- (ทุสฺ-, ทุรฺ-) ฯลฯใน
ภาษาไทยไม่มีอุปสรรคแท้ แต่มักนำศัพท์ที่เติมอุปสรรคแล้วมาใช้ อย่างไรก็ตาม มีความนิยมสร้างคำโดยใช้อุปสรรคเติมหน้าศัพท์อื่นบ้างเช่นกัน ขณะที่ในบางภาษามีการยืมอุปสรรคของภาษาอื่นมาใช้เติมในคำศัพท์ของภาษาตัวเองอยู่บ้าง