เจ้าจอมแว่น พระนามเดิม เจ้านางคำแว่น ชาวลาวสองฝั่งโขงเรียกฉายานามว่า เจ้านางเขียวค้อม เจ้านางท่านแรกในราชวงศ์จักรี เป็นพระบรมวงศานุวงศ์จากราชวงศ์เวียงจันทน์อดีตเจ้านางของสมเด็จพระเจ้าสิริบุญสาร (ครองราชย์ พ.ศ. 2294-2322) แห่งนครหลวงเวียงจันทน์[1] ต่อมารับสถาปนาเป็นพระสนมเอกใน ร. 1 รับใช้พระยุคลบาทอย่างใกล้ชิดแต่สมัยพระยาตากสินจนผลัดราชวงศ์ใหม่ นับเป็นพระสนมเอกผู้ทรงอิทธิพลต่อราชสำนักสยามฝ่ายในอย่างสูงจนชาววังยกย่องเป็น สมเด็จพระบรมราชินี และเป็นเจ้านายชั้นผู้ใหญ่ซึ่งอภิบาลสมเด็จพระเจ้าลูกเธอที่ทรงพระเยาว์อย่างเข้มงวดจนรับฉายาว่า พระสนมเอกเสือ [2]