เทศบาลนครนครศรีธรรมราช เป็นหน่วยงานบริหารราชการส่วนท้องถิ่นในเขตอำเภอเมืองนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช เริ่มแรกได้ประกาศจัดตั้งเป็นสุขาภิบาลเมืองนครศรีธรรมราชขึ้น เมื่อวันที่ 13 สิงหาคม พ.ศ. 2456 ตามพระราชบัญญัติจัดตั้งสุขาภิบาลเมืองนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช พ.ศ. 2456[2] มีเนื้อที่ 3.00 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าวัง ตำบลคลัง ตำบลประตูไชยเหนือ และตำบลพระเสื้อเมือง โดยได้มีการเปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลเมืองนครศรีธรรมราช เมื่อวันที่ 24 มีนาคม พ.ศ. 2474 ตามพระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลเมืองนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช พ.ศ. 2474[3] มีเนื้อที่ 3.20 ตารางกิโลเมตร โดยขยายพื้นที่ครอบคลุมบางส่วนของหมู่ที่ 1 และหมู่ที่ 2 ตำบลท่าซัก[4]

ต่อมาได้รับการจัดตั้งเป็นเทศบาลเมืองนครศรีธรรมราช เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2478 ตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลเมืองนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช พ.ศ. 2478[5][6] โดยได้มีการเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองนครศรีธรรมราช ครั้งที่ 1 เมื่อวันที่ 22 ตุลาคม พ.ศ. 2508 ตามพระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช พ.ศ. 2508[7] มีเนื้อที่ 11.72 ตารางกิโลเมตร โดยขยายพื้นที่ครอบคลุมบางส่วนของหมู่ที่ 10 ตำบลท่าเรือ บางส่วนของหมู่ที่ 1 หมู่ที่ 2 และหมู่ที่ 3 ตำบลศาลามีชัย บางส่วนของหมู่ที่ 1 หมู่ที่ 2 และหมู่ที่ 3 ตำบลนา บางส่วนของหมู่ที่ 2 และหมู่ที่ 4 ตำบลปากนคร บางส่วนของหมู่ที่ 5 ตำบลปากพูน และบางส่วนของหมู่ที่ 2 และหมู่ที่ 4 ตำบลท่าซัก[8] และได้มีการเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองนครศรีธรรมราช ครั้งที่ 2 เมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2536 ตามพระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2536[9] มีพื้นที่ 22.56 ตารางกิโลเมตร โดยขยายพื้นที่ครอบคลุมบางส่วนของหมู่ที่ 1 หมู่ที่ 2 หมู่ที่ 3 หมู่ที่ 7 และหมู่ที่ 9 ตำบลโพธิ์เสด็จ และบางส่วนของหมู่ที่ 3 และหมู่ที่ 4 ตำบลนาเคียน

ต่อมาได้รับการจัดตั้งเป็นเทศบาลนครนครศรีธรรมราช เมื่อวันที่ 15 สิงหาคม พ.ศ. 2537 ตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลเมืองนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช พ.ศ. 2478[10][11]