เนิร์ด หรือ
เหนิด[1] (
อังกฤษ: Nerd) หมายถึง “คนที่ทำอะไรด้วยความชอบเป็นหลัก” หรืออาจกล่าวได้ว่า คือ คนที่ใช้เหตุผลและตัดสินใจบนพื้นฐานของความชอบหรือความหมกมุ่น ไม่ใช่เป้าหมายอื่น ๆ เช่น เรื่องของเงินทองหรือการได้การยอมรับจากสังคม แนวคิดที่ว่าความชอบส่วนตัวควรเป็นแรงบันดาลใจในการตัดสินใจทุกอย่างในชีวิตนับเป็น “หลักการเบื้องต้น” ของคนในกลุ่มนี้[
ต้องการอ้างอิง] ทำให้ลักษณะการใช้ชีวิตของคนกลุ่มนี้แตกต่างจากคนทั่วไปอย่างเห็นได้ชัด เนิร์ดมักจะเป็นผู้ที่งุ่มง่าม ขี้อายและไม่มีเสน่ห์ดึงดูด
[2]เนิร์ด ในความหมายปัจจุบันนั้น หมายถึง คนที่มุ่งพัฒนาความสนใจเฉพาะด้านมากกว่าจะสนใจทำตัวตามความคาดหวังของสังคม (conformity) คนกลุ่มนี้มักมีทักษะ(โดยเฉพาะด้านเทคนิค)และจินตนาการสูง และเห็นว่าเรื่องที่ตนเองสนใจ มีความสำคัญกว่าการได้รับความยอมรับจากสังคม นิยามนี้ยังใช้เรียกคนที่คนส่วนใหญ่มองว่าฉลาดหลักแหลมกว่าคนธรรมดามาก
เนิร์ด มักจะชอบความแปลกใหม่และของใหม่ๆ ใช้คอมพิวเตอร์คล่อง (แม้อาจไม่ถึงขั้นเขียนโปรแกรมเป็น) มักมีทักษะในโลกอินเทอร์เน็ตสูง นอกจากนั้น
เนิร์ด ยังหมายถึงคนที่ทุ่มเทความสนใจกับอะไรสักอย่าง จนถึงระดับที่ทำให้อยู่นอก “กระแสหลัก” ของสังคม ในสมัยนี้มีคำอีกคำที่พัฒนาขึ้นมาในความหมายเฉพาะ อีกคำ คือ
Geekนิยามของ
Geek นี้กว้างมาก เพราะเมื่อเราพูดถึงหัวข้อความสนใจเป็นหลักแล้วมันจะครอบคลุมวิชาการแทบทุกเรื่อง ไปถึงความสนใจพิเศษในทุกเรื่องที่เกิดความชื่นชอบและสนใจ จึงครอบคลุมตั้งแต่คณิตศาสตร์, เครื่องบิน, ดนตรี, คอมพิวเตอร์, วิทยาศาสตร์ , ภาพยนตร์, การ์ตูนญี่ปุ่น และแอนิเมชัน, ละคร, ประวัติศาสตร์, เกมคอมพิวเตอร์, ภาษา, การเมือง, เศรษฐศาสตร์, กล้องถ่ายรูป ฯลฯ
เนิร์ด ในสมัยก่อน มักใช้ในความหมายเชิงลบ ใช้เรียกคนที่ไม่มีทักษะในการเข้าสังคม ไม่ว่าจะฉลาดหรือไม่ ความหมายนี้เหมือนกับศัพท์แสลงอังกฤษอีกคำคือ “dork” แต่ตอนนี้เมื่อ
เนิร์ด และ geek “เท่” กว่าสมัยก่อนมากแล้ว คนที่เข้าสังคมไม่เป็นจึงเรียกว่า dork อย่างเดียว ไม่ใช่ geek หรือ
เนิร์ด อีกต่อไป
เนิร์ด สำหรับคนสายหัวเก่า เดิมหมายถึง คนที่ปกติจะขลุกอยู่กับ
คอมพิวเตอร์ หรือเรื่องที่คนอื่นเห็นว่าไม่น่าสนใจ เนิร์ดจะหมายถึงกลุ่มบุคคลที่มีระดับสติปัญญาสูงกว่าเกณฑ์มาตรฐาน สนใจในสิ่งที่สังคมทั่วไปไม่สนใจกัน (โดยมากจะเป็นเรื่อง
วิทยาศาสตร์และ
คณิตศาสตร์) คำนี้ใช้กันแพร่หลายที่สุดใน
สหรัฐอเมริกา แต่ก็มีใช้ไม่น้อยในประเทศที่พูดภาษาอังกฤษอย่างไรก็ตาม ตั้งแต่ในช่วงปลายคริสต์ทศวรรษ 1990 เนิร์ดจำนวนมากบนโลก
อินเทอร์เน็ต ถือเอาคำนี้เสมือนเหรียญตราแห่งความภูมิใจ และเริ่มใช้มันในความหมายแง่บวก เพื่ออธิบายถึงบุคคลที่มีความสามารถทางด้านเทคนิค ถึงแม้ว่าดั้งเดิมแล้วคำว่า "เนิร์ด" และ "
กี๊ก" (geek) จะใช้เรียกผู้ชาย แต่ผู้หญิงจำนวนมากที่สนใจในเทคโนโลยี วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และสาขาวิชาอื่น ๆ ที่ปกติจะมีแต่ผู้ชาย ก็เริ่มรับเอาสองคำนี้ไปใช้เสมือนหนึ่งตราแห่งความสำเร็จด้วยในภาษาไทย อาจใช้คำว่า
หนอนหนังสือเพื่ออธิบายเนิร์ดได้ แต่ก็ไม่ได้ให้ความหมายที่ตรงเท่าไรนัก หรือจะใช้คำว่า "แฟนพันธุ์แท้" ก็น่าจะเห็นภาพได้ครอบคลุมกว่าภาพลักษณ์ของเนิร์ดใน
สื่อมวลชนและ
การ์ตูน มักจะเป็นชายหนุ่มใส่แว่นหนากรอบดำ (ที่มักจะแตกและแปะด้วยเทปพันสายไฟ) มีไม้โปรเทกเตอร์ติดกระเป๋า สวมกางเกง "high-water pants" และเสื้อเชิ้ตหรือชุดที่มักจะเป็นทางการเกินไปและบางครั้งภาพที่ออกมาก็มักจะเป็นคนที่ไม่ดูแลความสะอาดของตัวเอง และถ้าไม่ผอมแห้งก็จะอ้วนฉุไปเลย ภาพของเนิร์ดมักจะเป็นคนที่เข้าสังคมไม่คล่อง ไม่สามารถสนทนาเรื่องที่ไม่ใช่เรื่องเทคนิคกับคนอื่น ๆ ได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับสาวสวย