มนุษย์ใช้ประโยชน์และผูกพันกับเปลือกหอยมาตั้งแต่ยุคโบราณ มีหลักฐานทางโบราณคดีว่า มนุษย์ได้ใช้เปลือกหอยมาทำเป็นเครื่องประดับต่าง ๆ มาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ หรือแม้แต่บดทำเป็นปูนเพื่อการก่อสร้าง จนเกิดเป็นความเชื่อและปกรณัมต่าง ๆ เช่น เทพปกรณัมกรีกเชื่อว่า เทพีอะโฟรไดต์กำเนิดมาจากเปลือกหอยหรือฟองน้ำ[5], ชาวฮินดูเชื่อว่า หอยสังข์ในพระกรของพระวิษณุเป็นสัญลักษณ์ของความเป็นสิริมงคล จึงนิยมใช้ในงานพิธีและประเพณีต่าง ๆ มาจนถึงปัจจุบัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งหอยสังข์ตัวที่เวียนขวาที่หาได้ยาก,[6] ในนิทานพื้นบ้านของเกาะชวาและชาวไทยมีเรื่อง ทารกที่เกิดมาในเปลือกหอยสังข์สีทอง เป็นต้น[7]นอกจากนี้แล้ว ในยุคที่ยังไม่มีเงินในรูปแบบของเหรียญ หรือธนบัตรใช้เช่นในปัจจุบัน เปลือกหอยบางชนิด เช่น หอยเบี้ย ก็เป็นสิ่งใช้แทนเงิน จนเกิดข้อสันนิษฐานว่า คำว่า "เบี้ย" ในภาษาไทย ที่หมายถึง เงินตรา เพี้ยนมาจากคำว่า "รูปิยะ" หรือ "รูปี" อันเป็นสกุลเงินที่ใช้กันในอินเดียตั้งแต่ยุคพุทธกาลจนถึงปัจจุบัน และยังใช้ทำเป็นเครื่องรางทางไสยศาสตร์อีกด้วย[8]เปลือกหอยนางรม, เปลือกหอยพิมพการัง, เปลือกหอยตาวัว, เปลือกหอยจุ๊บแจง, เปลือกหอยมุก และเปลือกหอยสังข์หนาม[9]

นอกจากนี้แล้ว เปลือกหอยยังใช้ทำเป็นเครื่องประดับตกแต่งบ้านเพื่อความสวยงาม และเก็บสะสม บางชิ้น บางชนิด บางลักษณะที่หายาก เช่น เปลือกหอยเบี้ยที่มีลักษณะของเปลือกส่วนปลายข้างหนึ่งโค้งงอเหมือนงวงช้าง เรียกว่า "โรทสเตท" มีการตั้งมูลค่าไว้สูงถึง 25 ล้านบาท นับเป็นเปลือกหอยที่มีมูลค่าสูงที่สุดในโลก และลักษณะที่สวยงามต่าง ๆ ของเปลือกหอยยังเป็นต้นแบบหรือแรงบันดาลใจในการออกแบบผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ของมนุษย์อีกจำนวนมากมาย[8]