เมนูนำทาง
เมขลา ประวัติในอรรถกถาสังขชาดกระบุว่าเมขลาเป็นเทพธิดาที่ได้รับมอบหมายจากท้าวโลกบาลทั้ง 4 เพื่ออารักขาทะเล โดยสั่งว่าถ้าเรือมาแตกลง มนุษย์ที่ถือไตรสรณคมน์ก็ดี มีศีลสมบูรณ์ก็ดี ปฏิบัติชอบในมารดาบิดาก็ดี มาตกทุกข์ในสมุทรนี้ พึงพิทักษ์รักษาเขาไว้[9]
ตามนิยายพื้นบ้านของไทย ได้ยกเรื่องเมขลามาอธิบายเกี่ยวกับปรากฏการณ์ฟ้าแลบและฟ้าร้อง โดยเล่าว่าเมขลามีแก้ววิเศษประจำตัว รามสูรเห็นดังนั้นก็พอใจในดวงแก้วและความงามของเมขลาจึงเที่ยวไล่จับ เมื่อจับไม่ทันก็เอาขวานขว้างแต่ไม่ถูก เนื่องจากนางใช้แก้วล่อจนมีแสงเป็นฟ้าแลบทำให้รามสูรตาพร่ามัวขว้างขวานไม่ถูก[10] บ้างว่าเป็นเพราะรามสูร เมขลา และพระประชุนมาชุมนุมรื่นเริงกัน พระประชุนคือพระอินทร์ในสมัยพระเวทที่มีหน้าที่ทำให้เกิดพายุฝน พระอินทร์ในหน้าที่นี้เรียกว่า ปรรชันยะ หรือ ปรรชัยนวาต ไทยเรียกเป็นพระประชุน เมื่อมีการชุมนุมรื่นเริงกันของเทพแห่งฝน เมขลาผู้มีดวงแก้วและรามสูรผู้มีขวานจึงทำให้เกิดฟ้าแลบ ฟ้าร้อง ฟ้าผ่า[10] เข้าใจว่าเดิมคงเป็นมุขปาฐะเล่าเรื่องดินฟ้าอากาศของคนสมัยก่อน โดยให้เสียงฟ้าร้องเป็นยักษ์ถือขวาน นางฟ้าถือดวงมณี และให้สภาพอากาศเป็นเทวดา ภายหลังจึงแผลงให้เป็นอินเดียด้วยการใส่ชื่อเทวดาที่มีลักษณะคล้ายกันคือ รามสูร เมขลา และอรชุน ตามลำดับ[7]
ขณะที่เสฐียรโกเศศและนาคะประทีปกล่าวถึงเมขลาว่านางสมุทรเทวี คือเทพธิดารักษาสมุทรไท และเทพธิดาสำหรับฝน[11] ในวรรณคดี เฉลิมไตรภพ ได้อธิบายว่า มีพระยามังกรการตนหนึ่งอมแก้วไว้เสมอ จะไปไหนก็เอาดวงแก้วทูนศีรษะไว้ มังกรการได้แปลงเป็นเทวดาไปสมสู่กับนางฟ้ามีบุตรีชื่อ เมขลา[12] เมื่อเจริญวัยขึ้นมีความงามยิ่ง มังกรการได้นำบุตรีและดวงแก้วไปมอบแก่พระอิศวร ครั้งหนึ่งเมขลาได้ขโมยดวงแก้ววิเศษนั้นไป ราหูผู้มีครึ่งตัวเพราะถูกจักรพระนารายณ์เมื่อครั้งแปลงเป็นเทวดาไปดื่มน้ำอมฤต ได้อาสาไปจับเมขลา และได้ชวนรามสูรผู้เพื่อนไปด้วย รามสูรได้ขว้างขวานจนกลายเป็นฟ้าลั่น[10] ดังที่สุนทรภู่ได้แต่งกลอนอธิบายการล่อแก้วของเมขลาและการขว้างขวานของรามสูรไว้ ความว่า[13]
๏ เมขลากล้าแกล้ว | ล่อแก้วแววไว | |
โยนสว่างเหมือนอย่างไฟ | ปลาบไนยเนตรมาร |
๏ หน้ามืดฮืดฮาด | เกรี้ยวกราดโกรธทยาน | |
แค้นนางขว้างขวาน | เปรี้ยงสท้านโลกา |
๏ ฤทธิ์แก้วแคล้วคลาศ | ยิ่งกริ้วกราดโกรธา | |
โลดไล่ไขว่คว้า | เมขลาล่อเวียน |
๏ ยักษ์โถมโจมโจน | นางก็โยนวิเชียร | |
หลีกลัดฉวัดเฉวียน | ล่อเวียนวงวล |
๏ เปรี้ยงเปรี้ยงเสียงขวาน | ก้องสท้านสากล | |
ไล่นางกลางฝน | มืดมนท์ในเมฆา |
๏ นวลนางนั้นช่างล่อ | รั้งรอร่อนรา | |
เวียนรไวไปมา | ในจักรราศีเอย ๚ |
ในวรรณคดีเรื่อง รามเกียรติ์ พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชว่า เทศกาลวสันต์คราวหนึ่งนางอัปสรและเทวดาต่าง ๆ มาร่วมจับระบำกัน เมขลาเองก็ถือแก้วมณีไปร่วมจับระบำด้วย รามสูรเห็นดังนั้นจึงไล่จับนางเมขลา แต่พระอรชุนเหาะมาพอดี ด้วยความโกรธรามสูรจึงจับสองขาพระอรชุนไปฟาดเหลี่ยมเขาพระสุเมรุจนตาย[10]
เมนูนำทาง
เมขลา ประวัติใกล้เคียง
เมขลา เมลามีน เมลาโทนิน เมลานีเชีย เมลานี ซี เมลานี มาร์ติเนซ เมลาโนมา เมลานิน เมลาเนีย ทรัมป์ เมลามีนเรซินแหล่งที่มา
WikiPedia: เมขลา http://www.natasinsamphan.com/%E0%B9%80%E0%B8%82%E... http://music.sanook.com/2385385/ http://music.sanook.com/460/%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%... http://www.scene4.com/archivesqv6/jul-2006/html/ya... http://www.sujitwongthes.com/2012/10/siam08102555/ http://www.thaifolk.com/doc/mekkala.htm http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/4_drav/... http://www.seaconsortium.net/autopagev4/show_page.... http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27... http://www.projectmadurai.org/pmworks.html