เรือพาณิชย์ (อังกฤษ: Merchant ship, Merchant vessel, Trading vessel, Merchantman) เป็นพาหนะทางน้ำที่บรรทุกสินค้าหรือบรรทุกผู้โดยสาร เพื่อรับจ้าง สิ่งนี้ตรงกันข้ามกับเรือสำราญ ซึ่งใช้เพื่อการพักผ่อนหย่อนใจส่วนบุคคล และเรือเดินสมุทร ซึ่งใช้เพื่อวัตถุประสงค์ทางการทหารเรือพาณิชย์มีขนาดและรูปร่างมากมาย ตั้งแต่เรือดำน้ำเป่าลมขนาด 20 ฟุตในฮาวาย ไปจนถึงเรือคาสิโน สำหรับผู้โดยสาร 5,000 คน แล่นไปตามแม่น้ำมิสซิสซิปปี ไปจนถึงเรือลากจูง ที่แล่นไปตามท่าเรือนิวยอร์ก ไปจนถึงเรือบรรทุกน้ำมัน 1,000 ฟุต และเรือบรรทุกตู้สินค้าที่ท่าเรือหลัก ไปจนถึงเรือดำน้ำ บรรทุกผู้โดยสารแล่นไปตามทะเลแคริบเบียน[1]ประเทศส่วนใหญ่ในโลกมีการขนส่งทางเรือ อย่างไรก็ตาม เนื่องจากค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานที่สูงในปัจจุบัน กองเรือเหล่านี้จึงมีหลายกรณีที่แล่นเรือภายใต้ธงของประเทศที่เชี่ยวชาญในการจัดหากำลังคนและบริการในเงื่อนไขที่ดี ธงดังกล่าวเรียกว่า "ธงเพื่อความสะดวก" ปัจจุบันไลบีเรียและปานามาเป็นที่ชื่นชอบเป็นพิเศษ อย่างไรก็ตาม การเป็นเจ้าของเรือสามารถทำได้โดยประเทศใดก็ได้เรือพาณิชย์ของกรีกมีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก ปัจจุบันกองเรือกรีกคิดเป็นร้อยละ 16 ของระวางบรรทุกทั่วโลก ทำให้ปัจจุบันเป็นกองเรือพาณิชย์ระหว่างประเทศที่ใหญ่ที่สุดในโลก แม้ว่าจะไม่ใช่กองเรือที่ใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์[2]ในช่วงสงคราม เรือพาณิชย์อาจจะใช้เป็นตัวช่วยให้กับกองทัพเรือของประเทศของตน และมีการเรียกร้องให้ส่งทหาร บุคลากร และวัสดุ