แฮลิอูโปลิส (กรีกโบราณ: Ἡλίου πόλις, แปลตรงตัว 'เมืองแห่งดวงอาทิตย์'; อียิปต์โบราณ: I͗wnw, แปลว่า 'เสาหิน'; คอปติก: ⲱⲛ) เป็นนครที่สำคัญของอียิปต์โบราณ เป็นเมืองหลักของเขตปกครองที่สิบสามหรือเขตปกครองแห่งแฮลิอูโปลิสของอียิปต์ล่าง และเป็นศูนย์กลางทางศาสนาที่สำคัญ ปัจจุบันตั้งอยู่ในเมืองอัยน์ชัมส์ ชานเมืองทางตะวันออกเฉียงเหนือของกรุงไคโรแฮลิอูโปลิสเป็นหนึ่งในเมืองที่เก่าแก่ที่สุดของอียิปต์โบราณ ซึ่งถูกครอบครองตั้งแต่ช่วงสมัยก่อนราชวงศ์[1] มันขยายตัวอย่างมากภายใต้สมัยราชอาณาจักรเก่าและสมัยราชอาณาจักรกลาง แต่ปัจจุบันส่วนใหญ่ของเมืองถูกทำลาย ชิ้นส่วนของวิหารและอาคารอื่น ๆ ถูกนำไปใช้ใหม่เพื่อสร้างกรุงไคโรในยุคกลาง ข้อมูลส่วนใหญ่เกี่ยวกับเมืองโบราณนี้มาจากบันทึกที่ยังหลงเหลืออยู่ส่วนที่หลงเหลือที่สำคัญของเมืองแฮลิอูโปลิสคือ เสาโอเบลิสก์ของวิหารแห่งรา-อาตุมที่โปรดให้สร้างโดยฟาโรห์เซนุสเรตที่ 1 จากราชวงศ์ที่สิบสองแห่งอียิปต์ และซากวิหารก็คงอยู่ในตำแหน่งเดิม ซึ่งในปัจจุบันวิหารดังกล่าวอยู่ในอัล-มาซัลลา เขตอัล-มาตารัยยาห์ กรุงไคโร[2] เสาโอเบลิสก์เป็นเสาหินแกรนิตสีแดงความสูง 21 เมตร (69 ฟุต) มีน้ำหนัก 120 ตัน (240,000 ปอนด์) และเชื่อกันว่าเป็นเสาโอเบลิสก์ที่เก่าแก่ที่สุดในโลกที่ยังหลงเหลืออยู่[3] ชาวโรมันนำเสาโอเบลิสก์แห่งมอนเตซิโตริโอไปยังกรุงโรมภายใต้การนำของจักรพรรดิเอากุสตุส ซึ่งยังคงหลงเหลืออยู่ เสาโอเบลิสก์ขนาดเล็กสองเสาที่เรียกว่า เข็มแห่งคลีโอพัตรา ก็ถูกค้นย้ายไปยังเมืองลอนดอนและนิวยอร์กเช่นกัน