สารโครงร่างของเซลล์ หรือนิยมทับศัพท์เป็น ไซโทสเกเลตอน, ไซโทสเกเลตัน (อังกฤษ: Cytoskeleton) เป็นเครือข่ายที่ซับซ้อนและมีพลวัต (dynamic) ของฟิลาเมนต์โปรตีนที่เชื่อมต่อกัน อยู่ภายในไซโทพลาซึมของทุกเซลล์ รวมถึงพวกแบคทีเรียและอาร์เคีย[1] ไซโทสเกเลตันนั้นครอบคลุมส่วนต่าง ๆ ของเซลล์จากนิวเคลียสของเซลล์ไปถึงเยื่อหุ้มเซลล์ และประกอบด้วยโปรตีนที่คล้ายคลึงกันในสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ ในยูแคริโอต ประกอบด้วยองค์ประกอบหลักสามอย่าง คือ ไมโครฟิลาเมนต์, อินเทอร์มีเดียตฟีลาเมนต์ และไมโครทิวบูล ซึ่งทั้งหมดสามารถเจริญเติบโตหรือถูกตอนสั้นลงได้อย่างรวดเร็ว ตามความต้องการของเซลล์[2]หน้าที่หลักของไซโทสเกเลตันคือเพื่อให้เซลล์คงรูปและมีความทนทานเชิงกลต่อการเปลี่ยนรูปร่างของเซลล์ แล้วด้วยการร่วมกับเนื้อเยื่อเกี่ยวพันอื่น ๆ ช่วยคงเสถียรภาพให้กับเซลล์ต่าง ๆ ที่ประกอบกันเป็นเนื้อเยื่อ[3][4] ไซโทสเกเลตันสามารถหดตัวได้ ดังนั้นสามารถเปลี่ยนรูปร่างของเซลล์และสภาพแวดล้อมของเซลล์ ซึ่งทำให้เซลล์สามารถเคลื่อนอพยพ (cell migration)[5] นอกจากนี้ไซโทสเกเลตันยังมีหน้าที่ในวิถีการส่งสัญญาณของเซลล์ (cell signaling), ในกระบวนการนำเข้าสารจากนอกเซลล์ผ่านทางเอนโดไซโทซิส,[6] ในการดึงแยกโครโมโซมระหว่างการแบ่งเซลล์,[3] ในขั้นไซโทคิเนซิสของการแบ่งเซลล์,[7] ในฐานะนั่งร้านในการจัดการกับองค์ประกอบในเซลล์[5] และในการเคลื่อนย้ายสารภายในเซลล์ (เช่น การเคลื่อนย้ายเวซิเคิล และออร์แกเนลล์ต่าง ๆ ภายในเซลล์)[3] และเป็นแม่แบบในการสร้างผนังเซลล์[3] นอกไปจากนี้ไซโทสเกเลตันยังสามารถช่วยประกอบสร้างโครงสร้างพิเศษ เช่น แฟลกเจลลา, ซิเลีย, ลาเมลลีโพเดีย และ โพโดโซม โครงสร้าง หน้าที่ และลักษณะพลวัต (dynamic) ของไซโทสเกเลตันนั้นสามารถแตกต่างกันไปตามลักษณะและหน้าที่ของเซลล์[3][7] แม่แต่ภายในเซลล์เดียวกัน ไซโทสเกเลตันยังสามารถเปลี่ยนไปตามหน้าที่หรือความเกี่ยวข้องกับโปรตีนอื่นหรือแม้แต่ประวัติในอดีตของโครงข่ายนั้น ๆ[5]