กระจง หรือ
ไก้[2] (
อังกฤษ: Mouse-deer, Chevrotain
[3]) สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมจำพวกเคี้ยวเอื้องขนาดเล็กสกุลหนึ่ง จัดอยู่ในสกุล Tragulus (/ทรา-กู-ลัส/) ในวงศ์
Tragulidaeโดยคำว่า Tragulus มาจากคำว่า Tragos หมายถึง "แพะ" ใน
ภาษากรีก ขณะที่ ulus ใน
ภาษาละตินหมายถึง "เล็ก" มีน้ำหนักตัวประมาณ 0.7–8.0 กิโลกรัม (1.5–17.6 ปอนด์) มีความยาวประมาณ 40–75 เซนติเมตร (16–30 นิ้ว) จัดเป็นสัตว์กีบคู่ที่มีขนาดเล็กที่สุดในโลก แต่กระจงชนิดที่ใหญ่ที่สุดก็มีขนาดใหญ่กว่า
แอนทีโลปในสกุล
Neotragus บางสายพันธุ์ในทวีปแอฟริกา
[4]กระจง มีรูปร่างคล้ายกวาง แต่ไม่มีเขาและไม่มีต่อมน้ำตา พบกระจายพันธุ์ในทวีปเอเชีย ตั้งแต่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้, จีนตอนใต้ (ตอนใต้ของมณฑลยูนนาน), ตอนใต้ของเกาะปาลาวันในฟิลิปปินส์ ตัวผู้มีลักษณะเด่น คือ มีเขี้ยวแหลมคมงอกออกมาหนึ่งคู่ ใช้ในการต่อสู้
[4] ซึ่งในประเทศไทยมีผู้นำมาทำเป็นเครื่องราง
[3] เป็นสัตว์ที่หากินและอยู่ตามลำพังตัวเดียวในพงป่าทึบ หากินในเวลากลางคืน กินพืช เช่น ผลไม้, ลูกไม้, เมล็ดพืช, หญ้า และผักต่าง ๆ เป็นอาหาร
[4]กระจง เป็นสัตว์ที่มีกีบเท้าคมมาก หากมีผู้อุ้มหรือจับโดยไม่ระวังตัวอาจถูกถีบเป็นแผลเหวอะได้
[5] ในนิทานพื้นบ้านของ
แหลมมลายู กระจงถูกเรียกว่า "กันจิล" มักถูกให้ภาพของความเป็นสัตว์เจ้าเล่ห์ฉลาดแกมโกง เอาเปรียบผู้อื่น กันจิลใน
ภาษามลายูยังมีความหมายถึงผู้ที่มีนิสัยดังกล่าวอีกด้วย
[6]