ในช่วงหลายปีก่อนการรุกรานรัสเซีย พระเจ้าคาร์ลทรงพ่ายแพ้ต่อกองกำลังเดนมาร์กและโปแลนด์อย่างมีนัยสำคัญ รวมถึงมีการขึ้นครองราชย์ของกษัตริย์ สตาญิสวัฟ เลสทซีสกี ในโปแลนด์ ครั้นทรงรวบรวมชัยชนะของพระองค์ไว้ที่นั่นแล้ว พระเจ้าคาร์ลก็หันความสนพระราชหฤทัยไปที่รัสเซีย พระองค์ทรงเข้าไปในรัสเซียโดยข้ามแม่น้ำวิสตูลาที่เย็นยะเยือก โดยเป็นผู้นำทหาร 40,000 นาย ที่ประมาณครึ่งหนึ่งเป็นทหารม้า ยุทธวิธีนี้เป็นลักษณะเฉพาะของรูปแบบการทหารของพระองค์ ซึ่งอาศัยกองทัพเคลื่อนที่ด้วยความเร็วสูงเหนือภูมิประเทศที่ไม่คาดคิด ผลที่ตามมาของการเริ่มต้นการทัพอย่างรวดเร็วนี้ พระเจ้าคาร์ลทรงเกือบจะสู้รบกับจักรพรรดิปีเตอร์มหาราชเพียงหนึ่งเดือนในการทัพ โดยไปถึงฆโรดนา ซึ่งปัจจุบันอยู่ในประเทศเบลารุส เพียงสองชั่วโมงหลังจากที่กองกำลังรัสเซียละทิ้งเมืองด้งกล่าว

พระเจ้าคาร์ลเป็นผู้นำทางการทหารที่มีทักษะ และอาจถือว่าการรุกรานเป็นแผนการที่มีความเสี่ยง พระองค์ทรงขัดขืนคำแนะนำของบรรดานายพลในการบุกโจมตีในช่วงฤดูหนาวของรัสเซียหลังจากยุทธการที่นาร์วา (ค.ศ. 1700) พระองค์ทรงเลือกที่จะบุกต่อไปในขณะนี้ เพราะพระองค์ทรงคาดหวังการเสริมกำลังของสวีเดนและพันธมิตรของคอสแซคภายใต้อีวาน มาเซปา อย่างไรก็ตาม กองทัพสวีเดนที่เสริมกำลังเสริมถูกรัสเซียซุ่มโจมตี และกองทัพรัสเซียภายใต้การนำของอะเลคซันดร์ เดนิโลวิช เมนชิคอฟ ได้ทำลายเมืองหลวงของมาเซปา และไล่ตามเขาไปหาพระเจ้าคาร์ลด้วยทหารเพียงหนึ่งพันสามร้อยนาย