การลงคะแนนแบบคะแนนเสียงที่เหนือกว่า

การลงคะแนนระบบคะแนนเสียงที่เหนือกว่า (อังกฤษ: plurality voting) เป็นระบบการลงคะแนนซึ่งผู้ลงคะแนนสามารถลงคะแนนให้แก่ผู้สมัครได้เพียงรายเดียว และผู้สมัครรายใดที่ได้รับคะแนนมากกว่ารายอื่นจะเป็นผู้ชนะการเลือกไป โดยในระบบที่ใช้สำหรับเขตเลือกตั้งที่มีผู้แทนคนเดียว (single-member districts) อาจเรียกว่า ระบบแบ่งเขตคะแนนสูงสุด (first-past-the-post, ย่อ FPTP) ระบบการลงคะแนนแบบตัวเลือกเดียว (single-choice voting) ระบบคะแนนเสียงที่เหนือกว่าอย่างง่าย (simple plurality) หรือ ระบบเสียงข้างมากอย่างง่าย (relative/simple majority) ส่วนในกรณีที่ใช้ในเขตเลือกตั้งที่มีผู้แทนหลายคน อาจเรียกเป็น แบบผู้ชนะกินรวบ (winner-takes-all) หรือ ระบบแบ่งเขตหลายเบอร์ (bloc voting)ระบบนี้ยังใช้ในการเลือกตั้งสมาชิกสภานิติบัญญัติ หรือผู้นำฝ่ายบริหารในหลายประเทศ เช่น ในการเลือกตั้งเกือบทั้งหมดในสหรัฐ สภาล่างในอินเดีย (โลกสภา) สภาสามัญชนในอังกฤษ และการเลือกตั้งท้องถิ่นของสหราชอาณาจักร ฝรั่งเศส (แบบสองรอบ) และแคนาดาในระดับรัฐบาลกลางและระดับรัฐการลงคะแนนในระบบคะแนนเสียงที่เหนือกว่าหรือคะแนนเสียงที่เหนือกว่าแตกต่างจากระบบเสียงข้างมากซึ่งผู้ชนะการเลือกตั้งจำเป็นจะต้องได้รับคะแนนเสียงข้างมากเด็ดขาด (absolute majority) จากคะแนนเสียงทั้งหมด ซึ่งหมายความว่าผู้ชนะจะมีคะแนนเสียงมากกว่าผู้สมัครรายอื่น ๆ ทุกรายรวมกัน ส่วนในระบบคะแนนเสียงที่เหนือกว่าหรือคะแนนเสียงที่เหนือกว่าผู้ชนะแค่ต้องได้รับคะแนนที่มากกว่าผู้สมัครรายอื่นจึงจะชนะการเลือกตั้งในทั้งระบบคะแนนเสียงที่เหนือกว่าและเสียงข้างมากอาจจะใช้สำหรับเขตเลือกตั้งที่มีผู้แทนคนเดียวหรือหลายคนก็ได้ ในกรณีหลัง อาจจะเรียกว่าเป็นระบบบัตรลงคะแนนหลายรอบ (exhaustive ballots) ซึ่งจะสามารถหาผู้ชนะได้รอบละคนและเริ่มการนับใหม่จนได้ผู้ชนะครบทุกที่นั่งในบางกรณี รวมถึงฝรั่งเศส และในรัฐลุยเซียนาและรัฐจอร์เจียของสหรัฐ ใช้การลงคะแนนระบบสองรอบ (two-ballot) หรือระบบตัดเชือก (runoff-election) ซึ่งอาจจะต้องใช้การนับคะแนนถึงสองรอบในการหาผู้ชนะที่ได้คะแนนเสียงที่เหนือกว่า หากในการนับคะแนนรอบแรกไม่มีผู้สมัครรายได้คะแนนเสียงข้างมากเกินร้อยละ 50 ของคะแนนเสียงทั้งหมด ในรอบที่สองนั้นจะคัดเหลือเพียงผู้สมัครที่ได้คะแนนสูงสุดสองอันดับแรกเข้าชิงตำแหน่งเท่านั้นในเกณฑ์อื่นที่พบได้ คือ ผู้สมัครทุกคนจะต้องมีคะแนนเสียงถึงจำนวนขั้นต่ำที่ต้องการ ในรอบแรกจึงจะสามารถเข้าไปแข่งขันในรอบที่สองได้ ในกรณีที่ยังมีผู้สมัครมากกว่าสองคนในรอบที่สอง จะใช้หลักคะแนนเสียงที่เหนือกว่าในการตัดสินผู้ชนะในวิชารัฐศาสตร์ การใช้ระบบคะแนนเสียงที่เหนือกว่าในเขตเลือกตั้งที่มีผู้แทนคนเดียวหรือหลายคนเพื่อเลือกตั้งองค์การใด ๆ ที่มีสมาชิกหลายคนนั้นเรียกว่า single-member district plurarity (SMDP) ซึ่งในหลายครั้งถูกเรียกว่า "ผู้ชนะกินรวบ" เพื่อให้แตกต่างชัดเจนกับระบบสัดส่วนวลี "ผู้ชนะกินรวบ" นั้นบางครั้งอาจหมายถึงการเลือกตั้งผู้แทนหลายคนพร้อม ๆ กันในเขตเลือกตั้งเดียวในระบบแบ่งเขตหลายเบอร์ หรือเรียกอีกอย่างว่าระบบลงคะแนนยกชุด (bloc voting) หรือ MMDP ซึ่งในระบบนี้ใช้ในการลงคะแนนเลือกคณะผู้เลือกตั้งในระดับรัฐเพื่อเลือกตั้งประธานาธิบดีของสหรัฐ

ใกล้เคียง

การลงมติเลือกนายกรัฐมนตรีไทย การลงจอด การลงคะแนนเสียงในสวิตเซอร์แลนด์ การลงมติเลือกนายกรัฐมนตรีไทย พ.ศ. 2566 การลงประชามติว่าด้วยสมาชิกภาพสหภาพยุโรปของสหราชอาณาจักร พ.ศ. 2559 การลงคะแนนแบบคะแนนเสียงที่เหนือกว่า การลงประชามติแยกซูดานใต้เป็นเอกราช พ.ศ. 2554 การลงคะแนนแบบจัดลำดับ การลงประชามติแยกเป็นเอกราช การลงประชามติประมวลกฎหมายครอบครัวคิวบา พ.ศ. 2565