การสัมพันธ์ (อังกฤษ: association) หมายถึง การสร้างความสัมพันธ์ทางจิต ระหว่างแนวคิด (concept), เหตุการณ์ (event) หรือสภาพจิตใจ (mental state) ที่มีต้นเหตุจากประสบการณ์เฉพาะอัน[1]   การสัมพันธ์สามารถพบเห็นได้ในหลายสำนักคิด (schools of thought) ในจิตวิทยาเช่น พฤติกรรมนิยม, สนธิการนิยม (associationism) , จิตวิเคราะห์, จิตวิทยาสังคม, และ โครงสร้างนิยม (structuralism) มโนคติ (idea) นี้มาจากเพลโตกับแอริสตอเติล โดยเฉพาะในเรื่องการสืบทอดความจำ และถูกนำไปต่อยอดโดยนักปรัชญาเช่น จอห์น ล็อก, เดวิด ฮูม, เดวิด ฮาร์ตลี (David Hartley) และเจมส์ มิลล์ (James Mill)[2] นอกจากนั้นยังสามารถพบแนวคิดนี้ได้ในวิชาจิตวิทยาร่วมสมัยในหลายสาขาดังเช่น ความจำ, การเรียน และการศึกษาวิถีประสาท[3]