บทความนี้ใช้ระบบคริสต์ศักราช เพราะอ้างอิงคริสต์ศักราชและคริสต์ศตวรรษ หรืออย่างใดอย่างหนึ่ง
คอนสแตนติโนเปิล (
อังกฤษ:
Constantinople, (
กรีก:
Κωνσταντινούπολις (Konstantinoúpolis) หรือ
ἡ Πόλις (hē Pólis),
ภาษาละติน: CONSTANTINOPOLIS, ภาษาออตโตมันตุรกี (ทางการ) : قسطنطينيه Konstantiniyye)คอนสแตนติโนเปิลเป็น
เมืองหลวง (
กรีก:
Βασιλεύουσα ('Basileúousa)) ของ
จักรวรรดิโรมัน ระหว่างปี ค.ศ. 330 ถึง ค.ศ. 395; ของ
จักรวรรดิไบแซนไทน์ ระหว่างปี ค.ศ. 395 ถึง ค.ศ. 1204 และระหว่างปี ค.ศ. 1261 ถึง ค.ศ. 1453; ของ
จักรวรรดิละติน ระหว่างปี ค.ศ. 1204 ถึง ค.ศ. 1261) ; และของ
จักรวรรดิออตโตมัน ระหว่างปี ค.ศ. 1453 ถึง ค.ศ. 1922คอนสแตนติโนเปิลตั้งอยู่ระหว่าง
โกลเดนฮอร์น (Golden Horn) และ
ทะเลมาร์มารา (Sea of Marmara) ตรงจุดที่
ทวีปยุโรปพบกับ
ทวีปเอเชีย คอนสแตนติโนเปิลเป็นเมืองหลวงของ
คริสต์ศาสนจักรต่อจาก
กรีกโบราณ และ
โรมันโบราณ ตลอด
ยุคกลางคอนสแตนติโนเปิลเป็นเมืองที่ใหญ่ที่สุดในทวีปยุโรป
[1] และร่ำรวยที่สุดชื่อของเมืองก็ขึ้นอยู่กับผู้ใดเป็นผู้ครองแต่ที่รู้จักกันก็ได้แก่
ไบแซนเทียม (Byzantium) (
กรีก: Βυζάντιον (Byzántion),
โรมใหม่ (
กรีก:
Νέα Ῥώμη (Néa Rhōmē),
ละติน: Nova Roma),
คอนสแตนติโนเปิล และ
สตัมบูล (Stamboul) บางทีก็เรียกว่า
ซาร์กราด (“เมืองแห่งจักรพรรดิ”) โดยชนสลาฟ, ขณะที่
ไวกิงเรียกว่า
มิคลากราด (Miklagård) หรือ “the Great City” ซึ่งคล้ายกับภาษากรีกที่เรียกเมืองใหญ่ ๆ ว่า “the City” (ἡ Πόλις (hē Pólis))คอนสแตนติโนเปิลได้รับการขนานนามใหม่เป็นภาษาตุรกีสมัยใหม่ว่า “
อิสตันบุล” ในปี ค.ศ. 1930
[2][3] เป็นส่วนหนึ่งของการปฏิรูปตุรกีของอดีตนักการเมืองและนายกรัฐมนตรีตุรกี
มุสตาฟา เคมาล อตาเติร์ก (Mustafa Kemal Atatürk)
[4][5] ซึ่งเป็นชื่อที่มาจากวลีกรีก “eis tēn polin” ที่แปลว่า “แก่เมืองคอนสแตนติโนเปิล”[
ต้องการอ้างอิง]