งูแมมบา (
อังกฤษ: Mambas) เป็น
งูพิษร้ายแรงมาก
สกุลหนึ่ง ใช้ชื่อสกุลว่า Dendroaspis จัดอยู่ใน
วงศ์งูพิษเขี้ยวหน้า (Elapidae) มีถิ่นกำเนิดใน
ทวีปแอฟริกางูในสกุลงูแมมบานั้น เป็นงูที่มีลำตัวเรียวยาว มีส่วนหัวขนาดเล็ก มีตากลมโต มีขนาดความยาวโดยเฉลี่ยประมาณ 1.5-2
เมตร พบใหญ่ที่สุดได้ถึง 4
เมตร และเป็นงูที่มีความว่องไวมาก สามารถเลื้อยคลานได้เร็วถึง 12-20
กิโลเมตร/
ชั่วโมง บนพื้นดิน จนถูกจัดให้เป็นงูที่เลื้อยไวที่สุดบนโลกมาแล้ว
[2]งูแมมบานั้น จะมีสีเดียวตลอดทั้งลำตัว โดยจะมีทั้ง
สีน้ำตาล,
สีเขียว หรือเหลือบสีต่าง ๆ บนเกล็ด รวมถึง
สีขาวอม
เทาหรือเทาตุ่น ๆ ด้วย ในบาง
ชนิด มีเกล็ดเรียบลื่น เกล็ดบนหัวมีขนาดใหญ่ มุมปากยาว ดวง
ตามีขนาดกลมโต มีความแตกต่างกันมากระหว่างเพศ โดยงู
ตัวผู้จะมีขนาดใหญ่กว่า
ตัวเมียเล็กน้อย เป็นงูที่ขยายพันธุ์ด้วยการวาง
ไข่ ดำรงชีวิตทั้งบน
ต้นไม้และพื้นดิน กินอาหารได้แก่ สัตว์ขนาดเล็กต่าง ๆ รวมทั้ง
งูด้วยกันเองด้วยงูแมมบานั้นได้ถูก
อนุกรมวิธานออกเป็นชนิดได้ 4 ชนิด คือ
[1]โดยงูแมมบาทุกชนิดนั้น เป็นงูที่มี
พิษร้ายแรงมาก สามารถฆ่า
มนุษย์ให้
เสียชีวิตได้ ในเวลาเพียงไม่กี่
นาที โดยมีผลต่อ
ระบบประสาท ผู้ที่ถูกกัดจะเสียชีวิตด้วยอาการ
หัวใจวาย จนได้ชื่อว่า "แมมบา" อันหมายถึง "
โลงศพ" เพราะมีส่วนหัวที่เป็นรูป
สี่เหลี่ยมมุมฉาก ได้ชื่อว่าเป็นงูที่อันตรายที่สุดในทวีปแอฟริกา โดยเฉพาะในงูแบล็คแมมบาที่มีขนาดใหญ่ที่สุด และอาศัยหากินบนพื้นดิน ไม่ขึ้นไปบน
ต้นไม้ ที่สำคัญมีอุปนิสัยดุร้ายก้าวร้าว ไม่เกรงกลัวมนุษย์เหมือนงูชนิดอื่น ๆ อีกทั้งยังสามารถฉกกัดได้ด้วยความรวดเร็วและฉกใน
มุมที่ไม่มีงูสกุลใดทำได้ด้วย เนื่องจากกระดูกพาลาทีนไม่มีก้านกระดูกโคเอนัล ซ้ำยังสามารถฉกได้ไกลและสูงกว่า 2 เมตรอีกด้วย และสามารถแผ่แม่เบี้ยหรือพังพานได้ แม้จะไม่ใหญ่เท่าของ
งูเห่า (Naja spp.) และ
งูจงอาง (Ophiophagus hannah) ที่ถูกวงศ์เดียวกันก็ตาม
[3] [4]นอกจากนี้เล้ว มีการวิจัยพบว่า พิษของงูแมมบานั้น โดยเฉพาะงูแบล็คแมมบา มีสารระงับความเจ็บปวดเหมือนกับ
มอร์ฟีน แต่มีผลข้างเคียงน้อยกว่า
[5]โดยที่คำว่า Dendroaspis ที่ใช้เป็นชื่อสกุลนั้น หมายถึง "งูต้นไม้"
[6]