และ
วงศ์หมาน้ำจงโคร่ง หมาน้ำ กง กระทาหอง กระหอง (
ปักษ์ใต้)
[2] (
ชื่อวิทยาศาสตร์: Phrynoidis aspera) เป็น
สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำจำพวก
คางคกขนาดใหญ่ที่พบใน
ประเทศไทยชนิดหนึ่งจงโคร่งนับเป็นคางคกชนิดที่ใหญ่ที่สุดที่พบได้ในประเทศไทย บริเวณหลังมีน้ำพิษเห็นเป็นปุ่มชัดเจน ตาใหญ่ ตัวมี
สีน้ำตาลดำ ตัวผู้มักปรากฏลายสีเข้มเป็นแถบทั้งขาหน้า และขาหลัง บริเวณใต้ท้องมี
สีขาวหม่น ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 22
เซนติเมตร ขายาว 6-8
นิ้ว ขาหน้าสั้นกว่าขาหลัง นิ้วเท้ามี 4
นิ้ว สามารถเปลี่ยนสีลำตัวได้ตามสภาพแวดล้อม โดยตัวเมียมีขนาดใหญ่กว่าตัวผู้จงโคร่งเป็นสัตว์ที่พบได้เฉพาะใน
ป่าดิบชื้น โดยจะอาศัยอยู่ตามแหล่งน้ำในป่า เช่น ลำธาร
น้ำตกหรือลำห้วย โดยมักใช้ชีวิตอยู่ใน
น้ำมากกว่าอยู่บนบก มักหลบอยู่ตามขอนไม้หรือก้อนหินขนาดใหญ่ หากินในเวลา
กลางคืน อาหารหลักได้แก่
แมลงและ
สัตว์น้ำขนาดเล็ก มีเสียงร้องคล้ายสุนัขเห่า จึงได้อีกชื่อหนึ่งว่า "หมาน้ำ"
[3] โดยมีพฤติกรรมร้องเป็นจังหวะ ๆ ละ 6-10
วินาที ลักษณะไข่เป็นฟองกลม ๆ อาจติดอยู่ตามขอบแหล่งน้ำที่อาศัย โดยฤดูกาล
ผสมพันธุ์อยู่ในช่วง
ฤดูฝนจนถึงต้น
ฤดูหนาวพบกระจายพันธุ์ทั่วไปในป่าดิบชื้นในภูมิภาค
เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในประเทศไทย พบได้ใน
ภาคเหนือ,
ภาคตะวันตกและ
ภาคใต้ใน
ความเชื่อของคนปักษ์ใต้ จงโคร่งหรือกงเป็นสัตว์นำโชค หากเข้าบ้านใครถือเป็นลางมงคล แต่ในบางท้องถิ่นมีการเอาหนังของจงโคร่งมาตากแห้งแล้วมวนผสมกับใบ
ยาสูบสูบเหมือนยาสูบทั่วไป มีฤทธิ์แรงกว่ายาสูบหรือ
บุหรี่ทั่วไป โดยมีความแรงเทียบเท่ากับ
กัญชา ใน
ฟิลิปปินส์ก็นิยมทำเช่นเดียวกัน ปัจจุบัน มีสถานะเป็น
สัตว์ป่าคุ้มครอง