จัณฑีครห์ (Chandigarh) เป็นเมืองและดินแดนสหภาพแห่งหนึ่งของประเทศอินเดีย จัณฑีครห์เป็นเมืองหลวงของสองรัฐคือรัฐปัญจาบและรัฐหรยาณา ชื่อของเมืองแปลว่าปราสาทของจัณฑี ซึ่งเป็นเทวีในศาสนาฮินดู[1]สาเหตุที่ทำให้จัณฑีครห์กลายเป็นเมืองหลวงของสองรัฐพร้อมกัน เนื่องจากการที่อินเดียได้รับการปลดปล่อยจากการเป็นอาณานิคมของอังกฤษ ในปี ค.ศ. 1947 ดินแดนของอินเดียส่วนหนึ่งถูกแบ่งแยกออกเป็นประเทศปากีสถาน หนึ่งในนั้นเป็นรัฐปัญจาบที่ต้องสูญเสียเมืองหลวงลาฮอร์ไปอยู่ในฝั่งปากีสถาน รัฐบาลอินเดียในขณะนั้น ซึ่งมี ชวาหระลาล เนห์รู เป็นนายกรัฐมนตรีจึงมีนโยบายที่จะสร้างสัญลักษณ์แห่งการเริ่มต้นใหม่ และจัณฑีครห์ก็ถูกเลือกขึ้นเป็นเมืองหลวงแห่งใหม่ของรัฐปัญจาบ ต่อมาหรยาณาได้แยกตัวออกจากรัฐปัญจาบมาเป็นรัฐหรยาณา เมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน ค.ศ. 1966 ด้วยเหตุผลว่าประชากรมีภาษาที่แตกต่างไปจากประชากรของรัฐปัญจาบ และตกลงกันไม่ได้เพราะต่างก็ต้องการจะได้จัณฑีครห์เป็นเมืองหลวง ซึ่งในที่สุดก็ได้ทางออกแบบพบกันครึ่งทางคือ ให้จัณฑีครห์เป็นเมืองหลวงของทั้งสองรัฐ ซึ่งในภายหลังก็มีการตัดสินใจแบบนี้อีกครั้งหนึ่งคือ การกำหนดให้ไฮเดอราบัดเป็นเมืองหลวงของรัฐอานธรประเทศกับรัฐเตลังกานาที่แยกออกมาใหม่ปัจจุบัน จัณฑีครห์เป็นเมืองที่ได้รับการกล่าวขานมาก แม้จะเป็นเมืองขนาดเล็ก แต่ก็มีความโดดเด่นหลายด้าน โดยได้รับเลือกให้เป็นเมืองที่มีการวางผังเมืองที่ดีที่สุดของอินเดีย อีกทั้งยังถือว่าเป็นเป็นหนึ่งในเมืองที่ร่ำรวยที่สุดในประเทศอินเดีย คือ ประชากรมีรายได้เฉลี่ยสูงมากที่สุดเมืองหนึ่ง โดยประชากรมีรายได้เฉลี่ยต่อหัวอยู่ที่ประมาณ 150,000 รูปีต่อปี (ประมาณ 75,000 บาทต่อปี) และยังได้รับการจัดอันดับให้เป็นเมืองที่น่าอยู่และสะอาดที่สุดในอินเดียอีกด้วย โดยมีการจัดระเบียบการจราจรและถนนต่าง ๆ ชัดเจน มีการกำหนดเขตธุรกิจ ราชการ อุตสาหกรรม และที่พักอาศัยอย่างชัดเจน ก็ช่วยกระจายความแออัดของเมืองจัณฑีครห์มีพื้นที่เพียง 114 ตารางกิโลเมตร มีประชากรตามสัมมะโนประชากรปี ค.ศ. 2011 จำนวน 1,054,686 คน และถือว่ามีสัดส่วนของความเป็นเมืองสูงถึงร้อยละ 98 นั่นคือ มีเขตที่เป็นชนบทเพียงร้อยละ 2 เท่านั้น แม้จะเป็นเมืองเล็ก แต่จัณฑีครห์ก็มีอุตสาหกรรมที่หลากหลายได้แก่ อุตสาหกรรมกระดาษ อุตสาหกรรมเภสัชภัณฑ์ อุตสาหกรรมผลิตเครื่องจักรกล อุตสาหกรรมชิ้นส่วนและอุปกรณ์ยานยนต์และที่สำคัญคือ อุตสาหกรรมเทคโนโลยีสารสนเทศ หรือไอที เนื่องจากอยู่ใกล้กับกรุงเดลี เมืองหลวงของประเทศ ทำให้มีบริษัทไอทีขนาดใหญ่ระดับโลกไปตั้งสำนักงานอยู่ที่จัณฑครห์ นอกจากนี้ ปัจจุบันจัณฑีครห์ยังมี Rajiv Gandhi Chandigarh Technology Park ที่มีชื่อเสียงและเป็นที่ดึงดูดนักลงทุนให้เข้าไปลงทุนด้านเทคโนโลยีสารสนเทศอีกด้วย และจากการสำรวจในปี ค.ศ. 2014 พบว่าจัณฑีครห์ได้รับการจัดอันดับให้เป็นเมืองที่ดีที่สุดอันดับ 9 ของโลกสำหรับธุรกิจ Outsourcing และ IT เหนือกว่าอีกหลาย ๆ เมืองใหญ่เช่น ปักกิ่งนอกจากนี้จัณฑีครห์ยังมีการจัดสรรพื้นที่สำหรับเขตอุตสาหกรรมอีกในพื้นที่ 2.35 ตารางกิโลเมตร โดยกำหนดให้เป็นพื้นที่สำหรับอุตสาหกรรมเบาและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ซึ่งปัจจุบันนี้เมืองกำลังอยู่ในระหว่างการพัฒนาระยะที่ 3 และคาดว่าภายในปี ค.ศ. 2021 จัณฑีครห์จะมีประชากรเพิ่มขึ้นเป็น 1.95 ล้านคนหรือเพิ่มขึ้น 4 เท่าตัวจากเมื่อเริ่มสร้างเมืองนี้ขึ้นมา ประชากรของจัณฑีครห์ส่วนใหญ่ยังอยู่ในวัยทำงานโดยประชากรในช่วงอายุ 19-55 ปี เป็นประชากรที่มีสัดส่วนมากที่สุดของเมือง และพฤติกรรมการบริโภคจะเน้นไปสินค้าฟุ่มเฟือยฟรือแฟชั่นมากกว่าสินค้าบริโภคปัจจุบัน จัณฑีครห์มีศูนย์การค้าสมัยใหม่เปิดให้บริการแล้วจำนวน 3 แห่ง บนพื้นที่รวมกันประมาณ 1.6 ล้านตารางฟุต โดยศูนย์การค้าที่ได้รับความนิยม 8nv ศูนย์การค้า Elante Mall และ The North Country Mall [2]