เนื้อหาในจารึก ของ จารึกวัดศรีชุม

สันนิษฐานว่าศิลาจารึกวัดศรีชุมนี้อาจจัดสร้างขึ้นในระหว่างปีที่ พระยาลิไทย ได้อำนาจปกครองกรุงสุโขทัย ประมาณ พ.ศ. ๑๘๙๐ เรื่องราวที่ปรากฏในจารึกกล่าวถึง

  • การสถาปนาแคว้นสุโขทัย-ศรีสัชนาลัย รวบรวมหัวเมืองเหนือโดย พ่อขุนศรีนาวนำถุม
  • ขอมสบาดโขลญลำพง เป็นผู้ปกครองเมืองสุโขทัย ในเวลาต่อมา
  • พ่อขุนผาเมือง เป็นบุตรของพ่อขุนศรีนาวนำถุม และ เป็นบุตรเขยของกษัตริย์กัมพูชา (ผีฟ้าเจ้าเมืองศรียโสธรปุระ) ทรงพระนาม กัมรเตงอัญศรีอิทรบดินทราทิตย์ และ ได้รับมอบ พระขรรค์ชัยศรี
  • พ่อขุนผาเมือง ร่วมกับพระสหาย คือ พ่อขุนบางกลางหาว ร่วมทำการรบขับไล่ ขอมสบาดโขลญลำพง ออกจากเมืองสุโขทัย โดยกำลังทหารของพ่อขุนผาเมืองสามารถยึดเมืองได้ แต่ พ่อขุนผาเมือง ได้มอบการปกครองให้แก่ พ่อขุนบางกลางหาว พร้อมทั้งเฉลิมพระนาม ศรีอินทราทิตย์ หลังจากนั้นไม่ปรากฏพระนามของพ่อขุนผาเมืองในเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ที่สำคัญอีก
  • เรียกพ่อขุนรามคำแหงบุตรของพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ว่า พ่อขุนรามราช เป็นนักปราชญ์ผู้รู้ธรรม ผู้สร้างพระศรีรัตนธาตุ ในเมืองศรีสัชนาลัย
  • พระยาคำแหงพระราม เชื้อสายตระกูลพ่อขุนศรีนาวนำถุม มีบุตรผู้หนึ่งเกิดใน สรลวง-สองแคว ซึ่งต่อมาคือ มหาเถรศรีศรัทธา และมีเรื่องราวอยู่ในจารึกนี้
  • จารึกนี้บอกเป็นนัยว่า สรลวง-สองแคว คือเมืองเดียวกัน ซึ่งต่อมาคือเมือง พิษณุโลก
  • มหาเถรศรีศรัทธา ในวัยหนุ่มเคยช่วยบิดารบกับ ท้าวอีจาน และ ช่วยพระยาเลอไทยชนช้างกับ ขุนจัง จนได้รับชัยชนะ
  • ภายหลัง มหาเถรศรีศรัทธา ได้ออกบวช ออกจากเมืองทาง รัตภูมิ และ เดินทางจาริกแสวงบุญไปตามเมืองต่างๆ จนกระทั่งได้ไปนมัสการพระบรมสารีริกธาตุถึงเกาะลังกา จากนั้นได้มีการนำเรื่องราวการชีวประวัติและเดินทางจาริกแสวงบุญมาสร้างเป็นจารึกนี้ในที่สุด
  • นครปฐม อาจมีชื่อเรียกในภาษาขอมว่า นครพระธม

ชื่อสถานที่เช่น อีจาน และ รัตภูมิ อาจบอกถึงสถานที่ตั้งเมืองของ มหาเถรศรีศรัทธาได้หากมีการศึกษาต่อไปในอนาคต

เนื่องจากมีการเล่าเรื่องราวข้อมูลเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ที่สำคัญ และ ข้อมูลหลายอย่างไม่พบในศิลาจารึกหลักอื่นๆ จึงทำให้ศิลาจารึกหลักนี้เป็นที่สนใจของนักประวัติศาสตร์อย่างต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน นอกจากนี้ใจความโดยรวมของศิลาจารึกนี้ยังสอดคล้องกับศิลาจารึกหลักที่ ๑ที่สร้างโดย พ่อขุนรามคำแหงมหาราช

ใกล้เคียง

จารึกพ่อขุนรามคำแหง จารึกเมร์เนปทาห์ จารึกวัดพระยืน จารึก อารีราชการัณย์ จารึกวัดศรีชุม จารึกวัดพระงาม จารึกเมียเซดี จารึกเกอดูกันบูกิต จารึกเบฮิสตูน จารึกระฆังเจดีย์ชเวซี่โกน