เมนูนำทาง
จุลชัยยะมงคลคาถา ตำนานเชิงมุขปาฐะทั้งนี้ มีตำนานในเชิงมุขปาฐะเกี่ยวกับที่มาของพระคาถานี้ หนึ่งในนั้นพรรณนาโดยพระอาจารย์สมภพ โชติปัญโญ แห่งวัดไตรสิกขาทลามลตาราม บ้านฝาง ต.บ้านแพด อ.คำตากล้า จ.สกลนคร ซึ่งได้กล่าวถึงความเป็นมาของจุลลไชยยะปกรณ์ หรือบทขัด หรือตำนานของจุลชัยยะมงคลคาถา ไว้ว่า เป็นพระคาถาที่แสดงถึงชัยชนะของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า หรือนัยหนึ่งคือชัยชนะของพระพุทธศาสนาต่อสิ่งชั่วร้ายที่เคยมีอิทธิพลในแถบถิ่นลุ่มแม่น้ำโขง โดยกล่าวว่า ต้นบทจุลชัยยะมงคลคาถา ที่เรียกว่า จุลละชัยปกรณ์ ได้บอกเล่าถึงเหตุการณ์เบื้องหลังเหตุการณ์นี้ว่า เมื่อครั้งพระโสณะ และพระอุตระ รับอาราธนาพระเจ้าอโศกมหาราชและพระโมคคัลลีบุตรติสสะเถระ เพื่อมาเป็นสมณทูตประกาศพระศาสนาในแผ่นดินสุวรรณภูมินั้น พระเถระทั้ง 2 รูปได้ผจญกับปีศาจท้องถิ่น ในรูปของเงือก หรือผีเสื้อน้ำ ซึ่งได้ซักถามพระเถระว่า สิ่งใดฤๅที่เรียกว่า เทวธรรม พระเถระจึงวิสัชนาเป็นพระคาถาว่า หิริโอตัปปะสัมปันนาฯ เป็นอาทิ ซึ่งเป็นพระคาถาเทวธรรม ซึ่งยกมาจากเทวธรรมชาดก และปรากฏอยู่ในช่วงปกรณ์ หรือพรรณนาที่มาของจุลชัยยะมงคลคาถา ความว่า
สุโข พุทธานัง อุปปาโท | สุขา สัทธัมมะเทสะนา |
สุขา สังฆัสสะ สามัคคี | สะมัคคานัง ตะโป สุโข |
ทิวา ตะปะติ อาทิจโจ | รัตติง อาภาติ จันทิมา |
สันนัทโธ ขัตติโย ตะปะติ | ฌายี ตะปะติ พ๎ราห๎มะโณ |
อะถะ สัพพะมะโหรัตติง | พุทโธ ตะปะติ เตชะสา |
หิริโอตตัปปะ สัมปันนา | สุกกา ธัมมา สะมาหิตา |
สันโต สัปปุริสา โลเก | เทวาธัมมาติ วุจจะเร |
สันติปักขา อะปัตตะนา | สันติปาทา อะวัญจะนา |
มาตาปิตา จะ นิกขันตา | ชาตะเวทะปะติกกะมะ |
สุวัณณะภูมิ คัจฉันต๎วานะ | โสณุตตะรา มะหิทธิกา |
ปิสาเจ นิทธะมิต๎วานะ | พ๎รัห๎มะชาลัง อาเทเสยยุง |
เอเต สัพเพ ยักขา ปะลายันตุ ฯ[4] |
ในจุลลไชยยะปกรณ์ ยังอ้างข้อความจากคัมภีร์สมันตปาสาทิกา อรรถกถาพระวินัย ที่ระบุว่า "สุวณฺณภูมิ คจฺฉนฺตฺวาน โสณุตฺตรา มหิทฺธิกา ปิสาเจ นิทฺธมิตฺวาน พฺรหฺมชาลํ อเทสิสุ" ความว่า "พระโสณะและพระอุตตระผู้มีฤทธิ์มาก ไปสู่สุวรรณภูมิ ปราบปรามพวกปีศาจแล้ว ได้แสดงพรหมชาลสูตร" ซึ่งคัมภีร์สมันตปาสาทิกาพรรณนาไว้ว่า พระโสณะและพระอุตตระ ได้แสดงอภินิหาริย์ปราบนางผีเสื้อน้ำและทรงแสดงธรรมพรหมชาลสูตร อันเป็นสูตรว่าด้วยข่ายอันประเสริฐ ประกอบด้วย ศีลน้อย ศีลกลาง และศีลใหญ่ เป็นการสั่งสอนให้เวไนยสัตว์ทั้งหลายประพฤติตนอยู่ในสรณะและศีล พระธรรมเทศนาของพระเถระเจ้า ยังให้ชาวสุวรรณภูมิประเทศได้บรรลุธรรมประมาณ 60,000 คน อีกทั้งยังมีกุลบุตรออกบวชประมาณ 3,500 คน [5]
แม้ว่า มุขปาฐะเกี่ยวกับตำนานของจุลชัยยะมงคลคาถา และข้อความจากคัมภีร์สมันตปาสาทิกา จะมีความแตกต่างกันในรายละเอียด (มุขปาฐะว่าพระเถระเจ้าวิสัชนาเทวธรรม ขณะสมันตปาสาทิกาว่า พระเถระแสดงพรหมชาลสูตร) แต่สิ่งที่สอดคล้องกันคือ การประกาศความยิ่งใหญ่ของพระรัตนตรัยให้ชาวพื้นเมืองได้ประจักษ์ สามารถปราบมิจฉาทิษฐิทั้งหลาย ให้หันมาเชื่อถือศรัทธาในพระธรรมวินัยของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า อันเป็นสัมมาทิษฐิ
เมนูนำทาง
จุลชัยยะมงคลคาถา ตำนานเชิงมุขปาฐะใกล้เคียง
จุลชัยยะมงคลคาถา จุลจักร จักรพงษ์ จุลศักราช จุลพันธ์ อมรวิวัฒน์ จุลชีววิทยา จุลรัฐ จุลพันธ์ โนนศรีชัย จุลชีพก่อโรค จุลชีพดื้อยา จุลชีพแหล่งที่มา
WikiPedia: จุลชัยยะมงคลคาถา http://www.bailane.com/Blog/ViewBlog.aspx?sid=0&hi... http://www.laomanuscripts.net http://www.watpamahachai.net/watpamahachai-60.htm http://www.crs.mahidol.ac.th/thai/praythaisoadmon1...