ซาลาแมนเดอร์ยักษ์จีน (อังกฤษ: Chinese giant salamander; จีนตัวย่อ: 娃娃鱼; พินอิน: wāwāyú–หว่าหว้าหวี่ หมายถึง "ปลาทารก") เป็นสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก ที่ยังคงสืบทอดเผ่าพันธุ์มาจนถึงปัจจุบัน มีลักษณะรูปร่างหัวกลมแบนใหญ่ ลำตัวแบน ตาเล็กมาก ปากกว้างมาก ภายในปากมีฟันขนาดเล็กจำนวนมาก ที่สามารถใช้ขบกัดได้เป็นอย่างดี หางยาวมีแผ่นหนังคล้ายครีบ ขาสั้น 4 ข้าง มีนิ้ว 4 นิ้ว ลำตัวสีน้ำตาลกระหรือดำและสามารถเปลี่ยนสีได้ตามสภาพแวดล้อม โดยถือว่าเป็นซากดึกดำบรรพ์มีชีวิตอีกจำพวกหนึ่ง ซึ่งอาศัยอยู่บนโลกเป็นเวลากว่า 300 ล้านปีมาแล้ว[3]ขนาดเมื่อโตเต็มที่ยาวได้ถึงเกือบ 2 เมตร อาศัยอยู่เฉพาะลำธารน้ำที่มีคุณภาพน้ำในเกณฑ์ดี สภาพน้ำไหลแรง มีอุณหภูมิต่ำในป่าดิบทางตอนกลางและตอนใต้ของจีนเท่านั้น เช่น มณฑลส่านซี, มณฑลชิงไห่, มณฑลเสฉวน, มณฑลกวางตุ้ง, มณฑลเจียงซู และมณฑลกวางสี เป็นต้น หากินในเวลากลางคืน กินอาหารจำพวก ปลาและสัตว์มีกระดองชนิดต่าง ๆ โดยปกติแล้วเป็นสัตว์ที่อยู่อย่างสงบ แต่สามารถจะฉกกัดได้อย่างรุนแรงและดุร้ายเมื่อถูกรบกวน มีฤดูผสมพันธุ์ในช่วงเดือนสิงหาคมถึงกันยายน วางไข่ได้ครั้งละ 500 ฟอง โดยที่ตัวผู้เป็นผู้ดูแล ไข่มีใช้เวลาฟักประมาณ 50-60 วัน และมีอายุยืนได้ถึง 30 ปี ซึ่งบางตัวพบมีสภาพเป็นอัลบิโน่ด้วย [4] ในปลายปี ค.ศ. 2015 มีการพบซาลาแมนยักษ์จีนตัวหนึ่งในถ้ำ ที่เมืองฉงชิ่ง มีความยาวถึง 1.8 เมตร น้ำหนัก 82 กิโลกรัม คาดว่ามีอายุกว่า 200 ปี [5]ปัจจุบัน ซาลาแมนเดอร์ยักษ์จีน อยู่ในสภาพที่ใกล้จะสูญพันธุ์อย่างวิกฤต เนื่องจากสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยถูกทำลาย และถูกจับไปทำเป็นอาหาร[6]ซึ่งเนื้อมีรสชาติเหมือนเนื้อไก่ ปัจจุบัน มีการเพาะขยายพันธุ์ซาลาแมนเดอร์ยักษ์จีนเพื่อการนำไปทำเป็นอาหารและเพื่อการอนุรักษ์ เช่นที่เมืองจางเจียเจี้ย ในมณฑลหูหนาน โดยภายในฟาร์มมีการจัดสภาพแวดล้อมให้เหมือนกับสภาพถิ่นที่อยู่อาศัยจริง ๆ ในธรรมชาติ คือ เหมือนกับลำธารในถ้ำหรือน้ำตก โดยในงานเทศกาลพื้นเมืองของที่นั่นที่จัดติดต่อกัน 3 วัน มีการปรุงอาหารที่ทำจากซาลาแมนเดอร์ยักษ์จีน มีราคาซื้อขายที่แพง เนื้อมีราคาขายกิโลกรัมละ 300 ดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ 10,800 บาท) หนังสามารถนำไปใช้ประโยชน์และหัวใจทำยาจีนแผนโบราณ ถือเป็นรายได้หนึ่งของชาวบ้านท้องถิ่นที่ฉุดให้พ้นจากความยากจน[7]สถานะของซาลาแมนเดอร์ยักษ์จีนในบัญชีของไซเตสจัดให้อยู่ในบัญชีหมายเลข 1 คือ (Appendix I) ห้ามค้าขาย ห้ามมีไว้ในครอบครอง ยกเว้นเพื่อการศึกษาวิจัยหรือเพาะขยายพันธุ์[8] ส่วนการรับประทานเนื้อจากการเพาะเลี้ยงนั้นไม่มีความผิดตามกฎหมาย [7]