สมาคมเพื่อนรัฐธรรมนูญ (
ฝรั่งเศส: Société des amis de la Constitution) หรือหลังเปลี่ยนชื่อในปี ค.ศ. 1792 เป็น
สมาคมฌากอแบ็ง เพื่อนของเสรีภาพและความเสมอภาค (
ฝรั่งเศส: Société des Jacobins, amis de la liberté et de l'égalité) หรือเรียกอย่างง่ายว่า
สโมสรฌากอแบ็ง (
ฝรั่งเศส: Club des Jacobins) เป็นสโมสรทางการเมืองที่ทรงอิทธิพลที่สุดในช่วง
การปฏิวัติฝรั่งเศส ก่อตั้งในช่วง
การประชุมสภาฐานันดร ค.ศ. 1789 จากการรวมกลุ่มของพวกผู้แทนจากดัชชีเบรอตาญอันเป็นพวกต่อต้านระบอบกษัตริย์ เริ่มแรกมีสมาชิกไม่กี่คนและเป็นการรวมตัวอย่างลับ ๆ ก่อนที่ต่อมาได้พัฒนากลายเป็นขบวนการระดับชาติที่เคลื่อนไหวเพื่อเรียกร้องให้จัดตั้งสาธารณรัฐซึ่งมีสมาชิกมากกว่าครึ่งล้านคน
[1] อย่างไรก็ตาม หลังจากโค่นล้มระบบกษัตริย์สำเร็จและจัดตั้งสาธารณรัฐแล้ว สโมสรฌากอแบ็งได้มีการแบ่งฝักแบ่งฝ่ายออกเป็นสองขั้วหลัก คือ ฝ่าย
ลามงตาญ (La Montagne) และฝ่าย
ฌีรงแด็ง (Girondin) ต่างฝ่ายต่างพยายามแย่งชิงอำนาจทางการเมือง
[2]ในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1793
มักซีมีเลียง รอแบ็สปีแยร์ ผู้นำฝ่ายลามงตาญได้กำจัดบรรดาผู้นำของฌีรงแด็งและก้าวขึ้นเป็นผู้นำของฌากอแบ็ง
[3] ฝ่ายลามงตาญได้เข้ากุมอำนาจเบ็ดเสร็จในฝรั่งเศส การปกครองแบบเบ็ดเสร็จเด็ดขาดภายใต้
คณะกรรมาธิการความปลอดภัยส่วนรวมได้ถูกเรียกว่า "
สมัยแห่งความน่าสะพรึงกลัว" ผู้นำ 21 คนของพลพรรคฌีรงแด็ง ตลอดจนประชาชนผู้ต่อต้านกว่า 17,000 คนถูกประหารด้วย
กิโยตีนในวันที่ 26 กรกฎาคม ค.ศ. 1794 รอแบ็สปีแยร์ได้แถลงต่อ
สภากงว็องซียงแห่งชาติว่าเขาจะกำจัดศัตรูและผู้สมรู้ร่วมคิดทั้งหมดซึ่งมีบางส่วนเป็นนักการเมืองทรงอิทธิพล อย่างไรก็ตาม รอแบ็สปีแยร์ไม่ได้ระบุว่านักการเมืองทรงอิทธิพลนั้นเป็นใคร ทำให้บรรดาสมาชิกสภาเกิดความระแวงว่าตัวเองจะตกเป็นเป้าหมาย ทำให้ในคืนนั้นเอง สมาชิกสภาบางส่วนวางแผนโค่นล้มรอแบ็สปีแยร์ การประชุมสภาในเช้าวันรุ่งขึ้น บรรดาสมาชิกสภาต่างอภิปรายโจมตีรอแบ็สปีแยร์และแซ็ง-ฌุสต์ว่ามีแผนประทุษร้ายต่อสภา รอแบ็สปีแยร์พยายามแก้ต่างแต่ก็ถูกขัดขวางโดยความอลหม่านในสภาที่บรรดาผู้แทนต่างส่งเสียงโหวกเหวกวิจารณ์รอแบ็สปีแยร์อย่างรุนแรง สภาได้ลงมติให้จับกุมรอแบ็สปีแยร์และพวก เมื่อข่าวดังกล่าวสะพัดไปถึงในกรุงปารีส พวกที่สนับสนุนรอแบ็สปีแยร์จึงนำกำลังทหารจากปารีสบุกไปยังสภา แต่
บารัสได้สั่งให้กองทหารของนายพล
นโปเลียนทำการคุ้มกันสภาไว้ เมื่อพวกที่สนับสนุนรอแบ็สปีแยร์ทราบข่าวนี้ก็หันไปตั้งหลักอยู่ที่
ออแตลเดอวีล สภาตอบโต้โดยการลงมติให้พวกเขาเป็นบุคคลนอกกฎหมาย ใครก็ตามที่หลบหนีถือว่ายอมรับในความผิดนั้น เจ้าหน้าที่สามารถจับกุมและประหารได้ทันทีภายใน 24 ชั่วโมง ในเช้าวันถัดมา (28 กรกฎาคม) รอแบ็สปีแยร์และพวกอีก 21 คนถูกคุมตัวไปประหารชีวิตด้วย
กิโยตีน ณ
ปลัสเดอลาเรโวลูซียง กลางกรุงปารีส อันเป็นสถานที่เดียวกับที่อริของเขาอย่าง
พระเจ้าหลุยส์ที่ 16,
ฌอร์ฌ ด็องตง และ
กามีย์ เดมูแล็ง ถูกประหารไปก่อนหน้า ท้ายที่สุด สโมสรฌากอแบ็งก็ล่มสลายลงในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1794