ประเภท ของ ตัวแปรกวน

ในการประเมินความสำคัญและธรรมชาติของความเสี่ยงต่อสุขภาพมนุษย์ เราจำเป็นที่จะควบคุมตัวแปรกวน เพื่อแสดงผลที่เกิดจากสารอันตราย เช่น สารเติมแต่งอาหาร สารฆ่าศัตรูพืชและสัตว์ หรือยาใหม่ ได้อย่างถูกต้องแต่ในงานศึกษาตามแผน เป็นเรื่องยากที่จะหาและคัดเลือกอาสาสมัครที่มีตัวแปรต่าง ๆ คือพื้นเพประวัติ เหมือนกัน (เช่นอายุ การทานอาหาร การศึกษา เขตที่อยู่ เป็นต้น) และแม้ในงานงานศึกษาย้อนหลังก็มีปัญหาเช่นเดียวกันและเพราะไม่สามารถควบคุมตัวแปรต่าง ๆ ในงานศึกษาในมนุษย์ ปัญหาตัวแปรกวนจึงเป็นเรื่องที่ท้าทายดังนั้น งานศึกษาแบบทดลอง อาจจะใช้ได้เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาเช่นนี้

ในการศึกษาบางสาขา ตัวแปรกวนอาจจะจัดเป็นหลายประเภทเช่นในวิทยาการระบาด ประเภทหนึ่งก็คือ "confounding by indication (การกวนโดยตัวบ่งชี้)"[7] ซึ่งเป็นเป็นตัวกวนในงานศึกษาแบบสังเกตเพราะว่าปัจจัยช่วยพยากรณ์โรค (prognostic factor) อาจจะมีผลทั้งต่อการตัดสินใจการรักษาและผลที่เป็นประเด็นการศึกษา (และดังนั้น จะทำให้การประเมินผลการรักษามีความเอนเอียง) การควบคุมปัจจัยช่วยพยากรณ์โรคอาจจะช่วยลดปัญหานี้แต่ก็จะยังมีโอกาสที่จะมีปัจจัยที่ไม่ได้คิดถึงหรือไม่รู้จัก หรือที่ปัจจัยต่าง ๆ จะสัมพันธ์กันอย่างซับซ้อนตัวกวนประเภทนี้อาจเป็นข้อจำกัดที่สำคัญที่สุดของงานศึกษาแบบสังเกตแต่งานศึกษาแบบสุ่ม จะไม่มีตัวกวนประเภทนี้เพราะสุ่มผู้ร่วมการทดลองเข้ากลุ่มต่าง ๆ

ตัวแปรกวนอาจจะแยกประเภทได้โดยแหล่งกำเนิดเช่น ที่เกิดโดยวิธีวัด (operational confound) โดยวิธีดำเนินการ (procedural confound) และโดยความแตกต่างระหว่างกลุ่มบุคคล (person confound)

  • ตัวกวนโดยวิธีวัด (operational confound) อาจเกิดขึ้นทั้งในการวิจัยแบบทดลองหรือแบบไม่ได้ทดลอง ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อวิธีการวัดค่าบางอย่าง ไปวัดค่าอย่างอื่นเข้าด้วยกันโดยบังเอิญ[8]
  • ตัวกวนโดยวิธีดำเนินการ (procedural confound) สามารถเกิดขึ้นในทั้งการทดลองในแล็บ และในการทดลองเสมือน (quasi-experiment) ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อนักวิจัยปล่อยให้ตัวแปรอีกตัวหนึ่งเปลี่ยนค่า พร้อมกับการเปลี่ยนค่าตัวแปรอิสระ[8]
  • ตัวกวนโดยบุคคล (person confound) เกิดขึ้นเมื่อวิเคราะห์กลุ่มสองกลุ่มเข้าด้วยกัน (เช่น ผู้มีอาชีพต่าง ๆ กัน) แม้ว่ากลุ่มเหล่านั้นจะแตกต่างกันตามคุณสมบัติอื่น ๆ ที่เห็นก็ดีหรือไม่เห็นก็ดี (เช่นโดยเพศ)[9]

แหล่งที่มา

WikiPedia: ตัวแปรกวน http://www.une.edu.au/WebStat/unit_materials/c1_be... http://www.math.sfu.ca/~cschwarz/Stat-301/Handouts... http://ftp.cs.ucla.edu/pub/stat_ser/R256.pdf http://www.stat.yale.edu/Courses/1997-98/101/linre... //doi.org/10.1056%2Fnejm200109203451211 //doi.org/10.1093%2Faje%2F154.3.276 //doi.org/10.1136%2Foem.46.8.505 http://th.md.chula.ac.th/download/book/research/ch... http://www.tm.mahidol.ac.th/th/tropical-medicine-k... http://old.kmddc.go.th:8080/kmcms/pdf/5/training2_...