ท่าอวกาศยานบัยโกเงอร์ (คาซัค: Байқоңыр ғарыш айлағы / Baiqoñyr ğaryş ailağy; รัสเซีย: Космодром Байконур) หรือเรียกว่า เตอเรียตัม (คาซัค: Төретам / Töretam) เป็นศูนย์ปล่อยอวกาศยานแห่งแรกและใหญ่ที่สุดของโลก ตั้งอยู่ในเขตทะเลทรายทุ่งหญ้าสเตปป์ของประเทศคาซัคสถาน ห่างจากทะเลอารัลไปทางทิศตะวันออกราว 200 กิโลเมตร ทางเหนือของแม่น้ำซีร์ดาร์ยา ใกล้กับสถานีรถไฟเตอเรียตัม ที่ความสูง 90 เมตรเหนือระดับน้ำทะเล รัฐบาลรัสเซียเช่าศูนย์ดังกล่าวจากรัฐบาลคาซัคสถาน (จนถึง ค.ศ. 2050) และอยู่ภายใต้การบริหารร่วมกันขององค์การอวกาศสหพันธรัฐรัสเซียและกำลังป้องกันห้วงอากาศ-อวกาศรัสเซีย สหภาพโซเวียตสร้างศูนย์ดังกล่าวเมื่อปลายคริสต์ทศวรษ 1950 เป็นฐานปฏิบัติการโครงการอวกาศภายใต้โครงการอวกาศรัสเซียในปัจจุบัน บัยโกเงอร์ยังเป็นศูนย์ที่คับคั่ง โดยมีภารกิจทางพาณิชย์ ทางทหารและทางวิทยาศาสตร์ถูกปล่อยจำนวนมากทุกปี[1]วอสตอค 1 ยานอวกาศที่มีมนุษย์โดยสารขึ้นไปด้วยลำแรกในประวัติศาสตร์ ถูกปล่อยขึ้นสู่อวกาศจากหนึ่งในฐานปล่อยของบัยโกเงอร์ ซึ่งปัจจุบันเป็นที่รู้จักกันว่า "กาการินส์สตาร์ต" ตามชื่อของนักบินคือ ยูรี กาการิน เช่นเดียวกับดาวเทียมดวงแรกของโลก ดาวเทียมสปุตนิก 1ท่าอวกาศยานบัยโกเงอร์ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 2 มิถุนายน ค.ศ. 1955 โดยอดีตกระทรวงกลาโหมโซเวียต[2] เดิมทีมันถูกสร้างขึ้นเพื่อใช้เป็นฐานปฏิบัติการของโครงการอวกาศของโซเวียต ทั้ง ดาวเทียมสปุตนิก 1 ซึ่งเป็นดาวเทียมประดิษฐ์ดวงแรกและวอสตอค 1 ยานอวกาศที่มีมนุษย์โดยสารขึ้นไปด้วยลำแรกในประวัติศาสตร์ ถูกปล่อยขึ้นสู่อวกาศจากหนึ่งในฐานปล่อยของบัยโกเงอร์ ซึ่งปัจจุบันเป็นที่รู้จักกันว่า "กาการินส์สตาร์ต" เพื่อเป็นเกียรติแก่นักบินอวกาศชาวโซเวียตชื่อ ยูรี กาการิน ซึ่งเป็นนักบินของวอสตอค 1 และมนุษย์คนแรกในอวกาศ[3] ภายใต้การบริหารของรัสเซียในปัจจุบัน บัยโกเงอร์ยังคงเป็นท่าอวกาศยานที่พลุกพล่าน โดยมีภารกิจเชิงพาณิชย์ การทหาร และวิทยาศาสตร์มากมายที่ปล่อยทุกปี[4][5]