ภูมิประเทศ

บูดาเปสต์ตั้งอยู่ในจุดยุทธศาสตร์สำคัญ ณ ศูนย์กลางของที่ราบพันโนเนีย ตั้งอยู่บนเส้นทางโบราณที่เชื่อมระหว่างเนินเขาทรานส์ดานูเบียกับที่ราบใหญ่ฮังการี หากเดินทางด้วยถนน กรุงบูดาเปสต์จะมีระยะห่างจากกรุงเวียนนาไปทางตะวันออกเฉียงใต้ 216 กิโลเมตร (339 ไมล์) ห่างจากกรุงวอร์ซอไปทางทิศใต้ 545 กิโลเมตร (339 ไมล์) ทางตะวันตกเฉียงใต้ของกรุงมอสโก 1,565 กิโลเมตร (697 ไมล์) ห่างไปทางทิศเหนือของกรุงเอเธนส์  1,122 กิโลเมตร (697 ไมล์) ห่างจากกรุงมิลานไปทางตะวันออกเฉียงเหนือ 788 กิโลเมตร (490 ไมล์) และห่างจากกรุงปรากของสาธารณรัฐเช็กไป 443 กิโลเมตร (275 ไมล์) ทางตะวันออกเฉียงใต้[36]

กรุงบูดาเปสต์มีพื้นที่ 525 ตารางกิโลเมตร (203 ตารางไมล์) ตั้งอยู่ในเขตฮังการีตอนกลาง (Közép-Magyarország) กรุงบูดาเปสต์ถูกล้อมรอบด้วยเขตที่อยู่อาศัยในเทศมณฑลแป็ชต์ (Pest megye)[37] กรุงบูดาเปสต์มีการขยายตัวออกจากศูนย์กลางเป็นระยะทาง 25 และ 29 กม. (16 และ 18 ไมล์) ในทิศทางเหนือ - ใต้และ ตะวันออก - ตะวันตก ตามลำดับ แม่น้ำดานูบไหลเข้าสู่เมืองจากทางเหนือ ซึ่งล้อมรอบเกาะกลางน้ำสองเกาะ คือเกาะโอบูดา และเกาะมากาเร็ต เกาะที่สาม คือ เกาะแชแป็ล (Csepel Island) เป็นเกาะที่ใหญ่ที่สุดของหมู่เกาะบูดาเปสต์ดานูบ (Budapest Danube islands) แต่การแบ่งเขตของเกาะนี้ มีเพียงปลายทางเหนือสุดเท่านั้นที่อยู่ในเขตเมือง แม่น้ำที่แยกทั้งสองส่วนของเมืองมีความกว้าง 230 ม. ที่จุดที่แคบที่สุดในบูดาเปสต์ เขตแป็ชตจ์ (Pest) ทางตะวันออกของเมือง ตั้งอยู่บนที่ราบฮังการีใหญ่ ส่วนทางบูดา (Buda) ฝั่งเมืองตะวันตกค่อนข้างเป็นเนินเขาสลับซับซ้อน[38]

เมื่อถึงจุดนี้ ณ เมืองบูดาเปสต์ แม่น้ำดานูบจะมีการเลี้ยวย้อนมาทางใต้ (จากเดิมไหลไปทางตะวันออก ในประเทศสโลวาเกีย) เนื่องจากมีเกาะเล็ก ๆ อยู่กลางแม่น้ำ เมืองนี้มีความแตกต่างทางภูมิประเทศ: เมืองบูดาถูกสร้างขึ้นบนระเบียงแม่น้ำที่สูงขึ้นและมีเนินเขาทางด้านตะวันตก ในขณะที่เมืองแป็ชต์ที่มีขนาดใหญ่กว่ามาก แผ่กระจายออกไปบนที่ราบและมีลักษณะเป็นดินทรายบนฝั่งตรงข้ามของแม่น้ำ ภูมิประเทศของเมืองแป็ชต์ มีการขยายเพิ่มขึ้น โดยมีการไล่ระดับไปทางตะวันออกเล็กน้อย ส่วนทางตะวันออกสุดของเมืองแป็ชต์ อยู่ที่ระดับความสูงเดียวกันกับเนินเขาที่เล็กที่สุดของเมืองบูดา (Gellért Hill และ Castle Hill)[39]

เนินเขาของเมืองบูดา ประกอบด้วยหินปูนและโดโลไมต์เป็นส่วนใหญ่ น้ำที่ไหลผ่านสร้างระบบถ้ำหินงอกหินย้อย (speleothems) ขึ้นภายในหุ่บเหบเขา โดยระบบถ้ำที่มีชื่อเสียงที่สุดคือถ้ำปาลเวิดยิ (Pálvölgyi) (ความยาวรวม 7,200 ม. หรือ 23,600 ฟุต) และถ้ำแซมเลอแฮ็ดยิ (Szemlőhegyi) (ความยาวรวม 2,200 ม. หรือ 7,200 ฟุต) เนินเขาก่อตัวขึ้นในยุคไทรแอสซิก จุดที่สูงที่สุดของเนินเขาและบูดาเปสต์คือ ภูเขายาโน็ช (János-้hegy) สูงจากระดับน้ำทะเล 527 เมตร (1,729 ฟุต) จุดต่ำสุดคือแนวของแม่น้ำดานูบซึ่งอยู่สูงจากระดับน้ำทะเล 96 เมตร (315 ฟุต) บูดาเปสต์ยังอุดมไปด้วยพื้นที่สีเขียว จากพื้นที่ 525 ตารางกิโลเมตร (203 ตารางไมล์) ของเมืองนั้น 83 ตารางกิโลเมตร (32 ตารางไมล์) เป็นพื้นที่สีเขียว[40] ซึ่งประกอบด้วยสวนสาธารณะและป่าไม้ ป่าของเนินเขาบูดาได้รับการคุ้มครองทางสิ่งแวดล้อม[41]

ความสำคัญของเมืองในแง่ของการจราจรนั้นสำคัญมาก เนื่องจากถนนสายหลักในยุโรป (European roads) และเส้นทางรถไฟในยุโรป (European railway) หลายสายนำไปสู่บูดาเปสต์[42] แม่น้ำดานูบเป็นทางน้ำที่สำคัญและภูมิภาคนี้ในใจกลางของที่ราบพันโนเนียนั้นตั้งอยู่บนถนนเส้นทางการค้า[43] บูดาเปสต์เป็นหนึ่งในสามเมืองหลวงของโลกที่มีบ่อน้ำพุร้อน (อีกแห่งคือ กรุงเรคยาวิก ประเทศไอซ์แลนด์ และ กรุงโซเฟีย ประเทศบัลแกเรีย) น้ำพุร้อน 125 แห่งผลิตน้ำร้อนได้ 70 ล้านลิตร (15,000,000 แกลลอนหรือ 18,000,000 แกลลอนสหรัฐ) ต่อวัน โดยน้ำร้อนมีอุณหภูมิสูงถึง 58 องศาเซลเซียส น้ำเหล่านี้บางส่วนมีฤทธิ์ทางยาเนื่องจากมีแร่ธาตุที่มีคุณค่าทางการแพทย์[42]

ภูมิอากาศ

กรุงบูดาเปสต์มีสภาพภูมิอากาศแบบภาคพื้นทวีปชื้น (การแบ่งเขตภูมิอากาศแบบเคิพเพิน อยู่ในโซน Cfa-Cfb-Dfa-Dfb) โดยมีฤดูหนาวที่ค่อนข้างเย็นและฤดูร้อนที่อบอุ่น ตามข้อมูลภูมิอากาศในปี ค.ศ.1971-2000 เมื่อใช้ไอโซเทอร์ม 0 °C [44] ในฤดูหนาว (พฤศจิกายนถึงต้นเดือนมีนาคม) กรุงบูดาเปสต์มีอากาศหนาวเย็นและเมืองได้รับแสงแดดเพียงเล็กน้อย ในช่วงหลายปีที่ผ่านมามีหิมะตกค่อนข้างบ่อยในเมืองและมีอุณหภูมิในตอนกลางคืนที่ -10 ° C (14 ° F) เป็นปรกติ ระหว่างกลางเดือนธันวาคมถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์ ในช่วงฤดูใบไม้ผลิ (มีนาคมและเมษายน) จะเห็นสภาพที่แปรปรวน โดยอุณหภูมิเฉลี่ยจะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว อยู่ไม่คงที่ มีฝนตกบ้างประปราย ฤดูร้อนอันยาวนานของบูดาเปสต์ มีความยาวตั้งแต่เดือนพฤษภาคมถึงกลางเดือนกันยายน โดยมีอากาศอบอุ่นหรืออบอุ่นมาก นอกจากนี้ยังมีฝนตกหนักอย่างกะทันหันโดยเฉพาะในเดือนพฤษภาคมและมิถุนายน ฤดูใบไม้ร่วงในกรุงบูดาเปสต์ (กลางเดือนกันยายนถึงปลายเดือนตุลาคม) มีฝนเล็กน้อยและมีแดดจัดเป็นเวลานาน โดยมีอุณหภูมิปานกลาง อุณหภูมิมักจะหนาวเย็นลงอย่างกะทันหันในช่วงปลายเดือนตุลาคมหรือต้นเดือนพฤศจิกายน

ปริมาณฝนเฉลี่ยรายปีในบูดาเปสต์อยู่ที่ประมาณ 23.5 นิ้ว (596.9 มม.) โดยเฉลี่ยมีฝนตก 84 วันและมีแสงแดด 1988 ชั่วโมง (จาก 4383 ชั่วโมงที่เป็นไปได้) ในแต่ละปี [45][46]ตั้งแต่เดือนมีนาคมถึงเดือนตุลาคมปริมาณแสงแดดโดยเฉลี่ยจะเท่ากับประมาณที่เห็นในอิตาลีตอนเหนือ (เมืองเวนิส)

เมืองตั้งอยู่บนรอยต่อระหว่างโซนความแข็งแกร่ง (hardiness zone) (โซนภูมิอากาศที่เหมาะสมต่อการเกษตรกรรม) โซน 6 และโซน 7  [47][48]