ชาวเมโสโปเตเมียมีการบันทึกตำนานการถือกำเนิดไว้หลายเรื่อง ซึ่งแตกต่างไปตามอารยธรรมที่มีอำนาจในขณะนั้น บางเรื่องซ้ำซ้อนกันเนื่องจากเป็นการเล่าต่อกันมาแบบปากเปล่า ตำนานการถือกำเนิดที่เชื่อว่าเก่าแก่ที่สุดคือ ตำนานกำเนิดอีริดู (The Eridu Genesis) หรือตำนานการถือกำเนิดของซูเมอร์ อายุราว 2300 ปีก่อนคริสตกาล ตำนานนี้พอจะสรุปได้ว่ามีการสร้างเมืองมนุษย์โดยเหล่าเทพ แต่ภายหลังเทพเอนลิล เทพสูงสุดของปวงเทพซูเมอร์ดลให้เกิดน้ำท่วมใหญ่เพื่อจำกัดประชากรมนุษย์ที่มากเกิน Ziusudra กษัตริย์แห่งเมืองชูรัปปักผู้ได้รับคำเตือนจากพระผู้สร้างเองกีได้ขึ้นเรือใหญ่เพื่อลี้ภัยน้ำท่วม ทั้งนี้ไม่ทราบเนื้อหาต่อจากนี้เนื่องจากแผ่นจารึกอยู่ในสภาพเสียหายมากและเนื้อหาหลายส่วนขาดหายไป[1][2]

อะทราฮาซิส (Atra-Hasis) เป็นตำนานการถือกำเนิดที่มีเนื้อหาคล้ายตำนานกำเนิดอีริดู บันทึกด้วยภาษาแอกแคดในสมัยศตวรรษที่ 18 ก่อนคริสตกาล บรรยายการสร้างมนุษย์คนแรกโดยเทพีมามีเพื่อลดภาระงานของเทพ แต่เมื่อมนุษย์มีประชากรมากเกิน เทพเอนลิลได้บันดาลให้เกิดเภทภัยต่าง ๆ รวมถึงน้ำท่วมใหญ่ อะทราฮาซิส กษัตริย์เมืองชูรัปปักผู้ได้รับคำเตือนจากเทพเองกีได้พาครอบครัวและฝูงสัตว์ขึ้นเรือใหญ่ก่อนจะเกิดน้ำท่วมนาน 7 วัน และจบลงที่อะทราฮาซิสได้ขึ้นสู่สรวงสวรรค์[3][4]

อีนูมาอีลิช (Enûma Eliš) เป็นตำนานการถือกำเนิดของบาบิโลเนีย ฉบับที่ค้นพบที่หอสมุดอาชูร์บานิพัลอยู่ในสมัยศตวรรษที่ 7 ก่อนคริสตกาล แต่อาจสืบย้อนไปไกลถึงรัชสมัยพระเจ้าฮัมมูราบีราวศตวรรษที่ 18 ก่อนคริสตกาล อีนูมาอีลิชกล่าวถึงการก่อกำเนิดของจักรวาลและสงครามระหว่างเทพยุคบรรพกาลกับเทพยุคหลังที่จบลงด้วยชัยชนะของมาร์ดุก ผู้สร้างโลกจากร่างติอามัตผู้พ่ายแพ้ และสร้างมนุษย์จากชิ้นส่วนของเทพที่สนับสนุนติอามัต[5]