ปลากระเบนชายธง หรือเรียกสั้น ๆ ว่า
ปลากระเบนธง (
อังกฤษ: Cowtail stingray;
ชื่อวิทยาศาสตร์: Pastinachus sephen)
ปลากระเบนชนิดหนึ่ง ที่สามารถปรับตัวให้อยู่ในน้ำจืด, น้ำกร่อย และ
ทะเลได้ อยู่ใน
วงศ์ปลากระเบนธง (Dasyatidae) มีรูปร่างเป็นทรงกึ่ง
สี่เหลี่ยมดูคล้ายชายธง จึงเป็นที่มาของชื่อ โดยความกว้างของลำตัวจะมีมากกว่าความยาวของลำตัวเสียอีก เมื่อมีขนาดเล็กผิวด้านบนจะเรียบ และผิวนี้จะขรุขระขึ้นตามอายุที่มากขึ้น โดยมีตุ่มแข็งเล็ก ๆ ปกคลุมบริเวณกลางลำตัวจนถึงโคนหาง ตามีขนาดเล็ก หางยาว ปลายหางมีแผ่นริ้วหนังเห็นได้ชัดเจน มีเงี่ยงพิษ 2 ชิ้นที่ตอนกลางของส่วนหาง
[2] สีลำตัวด้านบนเป็น
สีน้ำตาลคล้ำ มีความกว้างโดยเฉลี่ยทั่วไปประมาณ 1
เมตร พบใหญ่สุดได้ถึง 3 เมตร และยาว 1.8 เมตร น้ำหนักกว่า 250
กิโลกรัมมีจุดเด่นคือ หางที่ยาวมาก โดยที่ความยาวของหางมีมากกว่าความยาวลำตัวถึง 2.5–3 เท่า ซึ่งเมื่อถูกจับ มักจะสะบัดหางด้วยความรุนแรงและเร็วเพื่อแทงเงี่ยงหางเพื่อป้องกันตัว เนื่องจากมีเงี่ยงที่อยู่ตอนกลางของส่วนหางด้วย จึงนับได้ว่ามีอันตรายกว่าปลากระเบนสกุลหรือชนิดอื่นทั่วไป ที่มีเงี่ยงอยู่ที่ส่วนโคนหาง
[2]พบกระจายพันธุ์บริเวณ
ชายฝั่งทะเล หรือ
ปากแม่น้ำอย่างกว้างขวาง โดยพบตั้งแต่ทวีป
แอฟริกาตะวันออก,
แอฟริกาเหนือ เช่น
อียิปต์ และ
แอฟริกาใต้ เรื่อยไปจนถึง
ทะเลแดง,
เอเชียตะวันออกเฉียงใต้จนถึง
ภูมิภาคไมโครนีเซีย และ
ออสเตรเลีย รวมถึง
ญี่ปุ่น โดยมีรายงานพบที่
แม่น้ำคงคา ประเทศอินเดีย ที่ห่างจากทะเลถึง 2,200
กิโลเมตร รวมถึงมีรายงานการพบตัวที่มีน้ำหนัก 50 กิโลกรัมที่
คลองรังสิต จังหวัดปทุมธานี ของประเทศไทย แต่พฤติกรรมในทะเลจะอาศัยอยู่ได้ลึกถึง 60 เมตร สำหรับในประเทศไทย พบได้ในแหล่งน้ำจืดในแม่น้ำเจ้าพระยาช่วงจังหวัดพระนครศรีอยุธยา, แม่น้ำบางปะกง และแม่น้ำแม่กลองช่วงจังหวัดกาญจนบุรี และพบได้น้อยที่
ทะเลสาบสงขลาตอนใน ในเขตจังหวัดพัทลุงและสงขลา
[3][2]มีความสำคัญทางเศรษฐกิจ คือ ใช้เนื้อเป็นอาหารในต่างประเทศ และใช้หนังทำเป็นเครื่องหนัง เช่น กระเป๋า เป็นต้น และยังเป็นตัวดึงดูดนักท่องเที่ยวให้มาป้อนอาหารให้ที่ชายหาดแถบ
ทะเลแคริบเบียนด้วย
[4]เดิมปลากระเบนชายธงเคยถูกจำแนกให้มีเพียงชนิดเดียว แต่ปัจจุบันจากการศึกษาล่าสุดได้ถูกจำแนกออกเป็นถึง 5 ชนิด และในชนิด P. sephen นี้ เป็นปลาที่พบในแถบทะเลแดงและ
ทะเลอาหรับ[2]