ปลาซาร์ดีนทะเลสาบ หรือ ปลาซาร์ดีนทะเลสาบมาลาวี (อังกฤษ: lake sardine, Lake Malawi sardine;[2] ชื่อพื้นเมือง: อูซีปา, usipa;[3] ชื่อวิทยาศาสตร์: Engraulicypris sardella) เป็นปลาน้ำจืดขนาดเล็กชนิดหนึ่ง พบในทวีปแอฟริกา ปลาซาร์ดีนทะเลสาบมีรูปร่างคล้ายกับปลาซาร์ดีนแต่ไม่ใช่ปลาซาร์ดีน หากแต่เป็นปลาในวงศ์ปลาตะเพียน (Cyprinidae) โดยเป็นปลาเพียงชนิดเดียวเท่านั้นที่อยู่ในสกุล Engraulicypris[4] [Engraulicypris มาจากคำภาษากรีกว่า eggraulis (แปลว่า "ปลาแอนโชวี") ประสมกับคำภาษากรีกว่า kypris (พระนามหนึ่งของเทพีแอโฟรไดที) ซึ่งมีรากศัพท์มาจากคำว่า Kypris ซึ่งอาจแผลงมาจากคำภาษากรีกว่า kyprinos แปลว่า "ปลาคาร์ป"][2]ปลาซาร์ดีนทะเลสาบมีความยาวประมาณ 13 เซนติเมตร อาศัยอยู่รวมกันเป็นฝูง เป็นปลาที่พบได้เฉพาะทางตอนเหนือของทะเลสาบมาลาวีซึ่งเป็นพรมแดนธรรมชาติระหว่างประเทศมาลาวี, โมซัมบิก และแทนซาเนีย รวมถึงแม่น้ำชีเร (Shire) เท่านั้น เป็นปลาที่กินแพลงก์ตอนสัตว์ รวมถึงตัวอ่อนของแมลงจำพวกริ้น (ที่รวมตัววางไข่เป็นจำนวนนับหลายล้านตัวจนเป็นปรากฏการณ์เหมือนหมู่เมฆหรือพายุลอยเหนือผิวน้ำในทะเลสาบ) เป็นอาหารปลาซาร์ดีนทะเลสาบเป็นปลาเศรษฐกิจสำคัญของทะเลสาบมาลาวี เป็นแหล่งโปรตีนสำหรับประชากรถึง 20 ล้านคนรอบ ๆ ทะเลสาบ ชาวประมงท้องถิ่นจะรวมตัวกันจับด้วยเรือโกลนในคืนเดือนมืด ด้วยการใช้ไฟจากตะเกียงเป็นตัวล่อ แบ่งระหว่างเรือใหญ่ 2 ลำ แผ่อวนออกไปเป็นวงกลม เรือที่อยู่ตรงกลางจะจุดตะเกียงเพื่อดึงดูดปลาขึ้นสู่ผิวน้ำ จากนั้นจึงสาวอวนขึ้นมา ปริมาณการจับ จับได้ครั้งละ 2–3 กิโลกรัม แต่สามารถจับได้มากกว่า 10 รอบก่อนรุ่งสาง นิยมนำไปแปรรูปเป็นปลาตากแห้งซึ่งสามารถเก็บไว้นานเป็นสัปดาห์หรือเป็นเดือน เนื่องจากความร้อนของอุณหภูมิในพื้นที่ทำให้ปลาไม่สด และก่อนจะกลับถึงฝั่ง ชาวประมงท้องถิ่นก็นิยมย่างปลาซาร์ดีนทะเลสาบเป็นอาหารเช้าอีกด้วย[3]