พระกตัญญุตา

พระนางเจ้าสุวัทนาฯ มีพระกตัญญญุตาต่อพระบุพการีอย่างยิ่ง โดยในวันตรุษจีนของทุกปี จะโปรดให้ตั้งเครื่องบวงสรวงสังเวยพระราชทานถวายพระบุพการี อาทิ พระยาอภัยภูเบศร (เลื่อม อภัยวงศ์)พระชนก คุณหญิงเล็ก บุนนาคพระชนนี เจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม อภัยวงศ์)ท่านปู่ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)เจ้าคุณทวด เจ้าพระยาสุรวงศ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค)ท่านตา ท้าวศรีสุนทรนาฏ (แก้ว พนมวัน ณ อยุธยา)ท่านยาย ในทุกเย็นที่ไม่มีพระภารกิจเร่งด่วนจะเสด็จพระดำเนินไปทรงสักการะอัฐิคุณหญิงเล็ก บุนนาคและพระบุพการีสายสกุลบุนนาคที่พระเจดีย์ใหญ่และเขามอ วัดประยุรวงศาวาส เมื่อทรงว่างจากพระภารกิจจะเสด็จไปบำเพ็ญพระกุศลทักษิณานุปทานอุทิศพระราชทานแก่เจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม อภัยวงศ์)และ พระยาอภัยภูเบศร (เลื่อม อภัยวงศ์) ที่วัดแก้วพิจิตร จ.ปราจีนบุรี[27]

ภาคภูมิพระทัยในชาติกำเนิด

เมื่อทรงได้รับพระราชทานพระราชมรดกบางส่วน ได้แก่ เครื่องประดับอัญมณีมีค่าก็ทรงเก็บรักษาไว้อย่างดีด้วยทรงถือว่าเป็นของสูงเหมาะสำหรับพระมหากษัตริย์และเจ้านายชั้นสูงเท่านั้น พระธิดาจึงมีเครื่องประดับอันเกี่ยวเนื่องกับสมเด็จพระบรมอัยกาธิราช สมเด็จพระอัยยิกา และสมเด็จพระบรมชนกนาถเพื่อทรงประดับไปในพระราชพิธีและงานสำคัญต่าง ๆ

แม่แก้วของลูก

พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี เป็นพระชนนีผู้ประเสริฐ ดังจะเห็นได้จากพระอุปนิสัยและพระอัธยาศัยงดงามของสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี ล้วนแล้วแต่บังเกิดด้วยพระวิริยภาพและพระปรีชาสามารถในการอบรมพระราชธิดาให้ทรงงามสมพระอิสริยศักดิ์เป็นที่เคารพเทิดทูนของมหาชนโดยทั่ว พระนางเจ้าสุวัทนาฯ มีพระอุปนิสัยร่าเริง ทรงสามารถรับสั่งกับบุคคลทุกอาชีพ ทุกวัยได้เป็นอย่างดี โปรดการเลี้ยงสุนัข โปรดการปลูกไม้ดอกไม้ใบโปรดธรรมชาติเป็นอย่างยิ่ง[28] พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงยกย่องพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี ในรัชกาลที่ 6 ในฐานะพระราชวงศ์ผู้ใหญ่ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทอยู่เป็นประจำ เช่น ในงานถวายเลี้ยงพระกระยาหารค่ำแด่สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 แห่งสหราชอาณาจักร ในโอกาสเสด็จพระราชดำเนินเยือนประเทศไทยเป็นครั้งแรกใน พ.ศ. 2515 หรือในงานพระราชทานเลี้ยงส่วนพระองค์ในวันครบรอบราชาภิเษกสมรส เป็นต้น[29]

พระวรราชเทวีผู้ปิดทองหลังพระ

พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี ทรงพอพระหฤทัยที่จะปฏิบัติพระกรณียกิจแบบไม่เปิดเผยพระองค์ คือ ทรงนิยมที่จะทำดีแบบปิดทองหลังพระ ตามพระราชนิยมในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบรมราชสวามี และตามพระราชปณิธานแห่งพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่ว่า “...การทำความดีไม่จำเป็นต้องอวดใคร หรือประกาศให้ใครรู้ ให้ทำหน้าที่เพื่อหน้าที่ และถือว่าความสำเร็จในการทำหน้าที่เป็นการบำเหน็จรางวัลที่สมบูรณ์แล้ว...”[30]

ใต้ร่มพระบารมี

ในรัชกาลที่ 9 เมื่อถึงโอกาสพิเศษแห่งพระชันษาเช่นเมื่อคราวฉลองพระชันษา 5 รอบ 15 เมษายน พ.ศ. 2508 ก็พระราชทานพระบรมราชวโรกาสให้เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท รับพระราชทานน้ำพระมหาสังข์ ณ พระที่นั่งบรมพิมาน ในพระบรมมหาราชวัง ทั้งนี้ ในขณะที่พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี ทรงหมอบเฝ้ารับพระราชทานน้ำพระมหาสังข์จากพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชนั้น สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงทรุดพระองค์จากพระเก้าอี้ลงมาประทับราบกับพื้น แสดงพระกิริยานอบน้อมอันยังความปีติซาบซึ้งในพระมหากรุณาธิคุณแก่พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวีเป็นล้นพ้น ในพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา 5 ธันวาคม พ.ศ. 2510 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชได้พระราชทานเครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ฝ่ายใน) แก่พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี[31] เป็นเหตุให้ทรงโสมนัสยินดีเป็นอย่างยิ่งถึงกับออกพระโอษฐ์ว่า “ดีใจที่สุดในชีวิต” เพราะเครื่องราชอิสริยาภรณ์ตระกูลนี้เป็นเครื่องทรงเฉพาะราชตระกูล เช่น พระมหากษัตริย์ สมเด็จพระบรมราชินี และสมเด็จเจ้าฟ้าตลอดจนพระราชวงศ์ชั้นสูงเท่านั้น [32]

นอกจากนั้น นับแต่ทรงเจริญพระชันษา 60 ปีเป็นต้นมาก็ได้รับพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ พระราชทานน้ำสรงในเทศกาลสงกรานต์เป็นประจำทุกปี เมื่อประชวรก็โปรดเกล้าฯ ให้แพทย์หลวงอภิบาลรักษา พระราชทานพระบรมราชานุเคราะห์โดยตลอด[7]

สายพระเนตรอันกว้างไกล

พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี มีสายพระเนตรอันกว้างไกล ทรงจัดหาทุนรอนต่าง ๆ ไว้อย่างเพรียบพร้อม ทรงซื้อเพชรพลอยที่มาค่าไว้เป็นหลักในพระชนมชีพ โดยเพชรพลอยที่ทรงเลือกแต่เพชรที่น้ำงาม ไม่ต้องมีขนาดใหญ่มาก ทรงสามารถนำพระราชทรัพย์จากการขายมรกตเพียงเม็ดเดียวซื้อที่ดินเพื่อสร้างวัง และมีสายพระเนตรอันกว้างไกลโดยจะทรงให้ข้าหลวงในพระตำหนักศึกษาภาษาอังกฤษ จนสามารถพูดคุยกับฝรั่งได้[33]