ภาณวาร หรือ จตุภารณวารปาฬี (Catubhanavarapali) เป็นคัมภีร์รวบรวมบทสวดมนต์ในศาสนาพุทธใช้กันในไทยและในศรีลังกา แต่ที่เป็นที่นิยมอย่างยิ่งในศรีลังกา พระภิกษุสงฆ์มักใช้สวดทั้งเล่มแบ่งออกเป็น 4 ช่วง หรือ ภารณวาร มักใช้เวลาสวดทั้งวันทั้งคืน เนื่องพระสูตรและบทสวด หรือ ปาฐะ ต่างๆ ที่รวบรวมไว้มีความยาวพอสมควร ส่วนที่สำคัญที่สุดคือพระปริตร หรือมหาปริตร อันประกอบด้วยมงคลสูตร รัตนสูตร และกรณียมเตตสูตร[1] ในไทย ภาณวาร หรือ จตุภาณวาร หมายถึงประมวลบทสวดมนต์ของโบราณ ปัจจุบันปรากฏในหนังสือสวดมนต์ฉบับหลวง ยาวประมาณ 53 หน้า ประกอบด้วยบทสวด 22 บท (โบราณใช้คำว่า ธรรมประเภท 22 ภาค) จัดเป็น 4 ภาณวารเช่นเดียวกัน[2] ด้วยความนิยมมากในลังกา ทำให้สาธุชนสามารถสดับการสวดจตุภารณวารฯ ได้ครวบถ้วนทุกภารณวารโดยไม่ยากนัก ซึ่งผิดกับไทยที่หากไม่ใช่งานมงคลใหญ่ หรืองานหลวงจะหาสดับการสวดอย่างครวบถ้วนได้ยาก อย่างไรก็ตาม เป็นเพราะไทยถือคัมภีร์สวดมนต์คนละฉบับ ที่เรียบเรียงพระสูตรสำหรับสวดไว้ต่างกันนั่นเอง หลักฐานแรกที่ปรากฏคำว่า ภาณวาร ซึ่งนักวิชาการคาดว่าคือคำย่อของคัมภีร์จตุภารณวารปาฬี คือจารึกกาลุดิยะ โปกุณะ (Kaludiya pokuna) ซึ่งมีอายุอยู่ในช่วงศตวรรษที่ 9[3] ทั้งนี้ ในปัจจุบัน ที่ลังกานิยมเรียกจตุภารณวารปาฬี ว่า ปิริตโปตะหรือ มหาปิริตโปตะ (Pirit-Pota) [4] บ้างก็เรียกว่า ปิรุวานะโปตวะหันสี (Piruvanapotvahase)[5]