ผลของภาระติดพันในอสังหาริมทรัพย์ ของ ภาระติดพันในอสังหาริมทรัพย์

"ถ้าผู้รับประโยชน์ละเลยไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไขอันเป็นสาระสำคัญซึ่งระบุไว้ใน นิติกรรมก่อตั้งภาระติดพันนั้นไซร้ ท่านว่าคู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งจะบอกเลิกสิทธิของผู้รับประโยชน์เสียก็ได้"

ป.พ.พ. ม.1432

"ถ้าเจ้าของทรัพย์สินมิได้ชำระหนี้ตามภาระติดพันไซร้ ท่านว่านอกจากทางแก้สำหรับการไม่ชำระหนี้ ผู้รับประโยชน์อาจขอให้ศาลตั้งผู้รักษาทรัพย์เพื่อจัดการทรัพย์สินและชำระหนี้แทนเจ้าของ หรือสั่งให้เอาทรัพย์สินออกขายทอดตลาด และเอาเงินที่ขายได้จ่ายให้ผู้รับประโยชน์ตามจำนวนที่ควรได้ เพราะเจ้าของทรัพย์สินไม่ชำระหนี้กับทั้งค่าแห่งภาระติดพันด้วย

ถ้าเจ้าของทรัพย์สินหาประกันมาให้แล้ว ศาลจะไม่ออกคำสั่งตั้งผู้รักษาทรัพย์หรือคำสั่งขายทอดตลาด หรือจะถอนผู้รักษาทรัพย์ที่ตั้งขึ้นไว้นั้นก็ได้"

ป.พ.พ. ม.1433

"ท่านให้นำ มาตรา 1388 ถึง 1395 และมาตรา 1397 ถึง 1400 มาใช้บังคับถึงภาระติดพันในอสังหาริมทรัพย์โดยอนุโลม"

ป.พ.พ. ม.1434

หน้าที่ของผู้รับประโยชน์ในการปฏิบัติตามเงื่อนไข

ตามกฎหมายไทยแล้วนั้น เมื่อบุคคลหนึ่งทำนิติกรรมให้อสังหาริมทรัพย์ของตนตกอยู่ในภาระติดพันเพื่อประโยชน์ของอีกบุคคลหนึ่งโดยบริบูรณ์ตามกฎหมายแล้ว บุคคลผู้รับประโยชน์จากภาระติดพันดังกล่าวมีหน้าที่ต้องปฏิบัติตามเงื่อนไขสำคัญที่กำหนดในนิติกรรมนั้นด้วย หาไม่แล้วคู่กรณีอีกฝ่ายสามารถบอกเลิกนิติกรรมเช่นว่าได้ (ป.พ.พ. ม.1432)

ความรับผิดของเจ้าของอสังหาริมทรัพย์ในการไม่ชำระหนี้

นอกจากนี้ ในกรณีที่เจ้าของอสังหาริมทรัพย์มีหนี้จะต้องชำระตามภาระติดพัน ถ้าไม่ชำระ ผู้รับประโยชน์อาจขอให้ศาลตั้งผู้รักษาทรัพย์เพื่อจัดการทรัพย์สินของเจ้าของอสังหาริมทรัพย์และชำระหนี้แทนเจ้าของผู้นั้นด้วย หรืออาจร้องขอให้ศาลสั่งให้เอาทรัพย์สินของเจ้าของอสังหาริมทรัพย์ออกขายทอดตลาด แล้วนำเงินที่ได้จ่ายให้แก่ผู้รับประโยชน์ตามจำนวนที่เขาควรได้ แต่ถ้าเจ้าของอสังหาริมทรัพย์สามารถหาประกันมาให้ได้ ศาลจะไม่ออกคำสั่งเช่นนั้นหรือจะถอนคำสั่งตั้งผู้รักษาทรัพย์ดังกล่าวก็ได้ (ป.พ.พ. ม.1433)

บทอนุโลมแก่ภาระติดพันในอสังหาริมทรัพย์

บทอนุโลมประกอบ ป.พ.พ. ม.1434

"เจ้าของสามยทรัพย์ไม่มีสิทธิทำการเปลี่ยนแปลงในภารยทรัพย์หรือในสามยทรัพย์ซึ่งทำให้เกิดภาระเพิ่มขึ้นแก่ภารยทรัพย์"

ป.พ.พ. ม.1388

"ถ้าความต้องการแห่งเจ้าของสามยทรัพย์เปลี่ยนแปลงไป ท่านว่าความเปลี่ยนแปลงนั้นไม่ให้สิทธิแก่เจ้าของสามยทรัพย์ที่จะทำให้เกิดภาระเพิ่มขึ้นแก่ภารยทรัพย์ได้"

ป.พ.พ. ม.1389

"ท่านมิให้เจ้าของภารยทรัพย์ประกอบกรรมใด ๆ อันจะเป็นเหตุให้ประโยชน์แห่งภาระจำยอมลดไปหรือเสื่อมความสะดวก"

ป.พ.พ. ม.1390

"เจ้าของสามยทรัพย์มีสิทธิทำการทุกอย่างอันจำเป็นเพื่อรักษาและใช้ภาระจำยอม แต่ต้องเสียค่าใช้จ่ายของตนเอง ในการนี้ เจ้าของสามยทรัพย์จะก่อให้เกิดความเสียหายแก่ภารยทรัพย์ได้ก็แต่น้อยที่สุดตามพฤติการณ์

เจ้าของสามยทรัพย์ต้องเสียค่าใช้จ่ายของตนเองรักษาซ่อมแซมการที่ได้ทำไปแล้วให้เป็นไปด้วยดี แต่ถ้าเจ้าของภารยทรัพย์ได้รับประโยชน์ด้วยไซร้ ท่านว่าต้องออกค่าใช้จ่ายตามส่วนแห่งประโยชน์ที่ได้รับ"

ป.พ.พ. ม.1391

"ถ้าภาระจำยอมแตะต้องเพียงส่วนหนึ่งแห่งภารยทรัพย์ เจ้าของทรัพย์นั้นอาจเรียกให้ย้ายไปยังส่วนอื่นก็ได้ แต่ต้องแสดงได้ว่าการย้ายนั้นเป็นประโยชน์แก่ตนและรับเสียค่าใช้จ่าย ทั้งนี้ ต้องไม่ทำให้ความสะดวกของเจ้าของสามยทรัพย์ลดน้อยลง"

ป.พ.พ. ม.1392

"ถ้ามิได้กำหนดไว้เป็นอย่างอื่นในนิติกรรมอันก่อให้เกิดภาระจำยอมไซร้ ท่านว่าภาระจำยอมย่อมติดไปกับสามยทรัพย์ซึ่งได้จำหน่ายหรือตกไปในบังคับแห่งสิทธิอื่น

ท่านว่า จะจำหน่ายหรือทำให้ภาระจำยอมตกไปในบังคับแห่งสิทธิอื่นต่างหากจากสามยทรัพย์ไม่ได้"

ป.พ.พ. ม.1393

"ถ้ามีการแบ่งแยกภารยทรัพย์ ท่านว่าภาระจำยอมยังคงมีอยู่ทุกส่วนที่แยกออก แต่ถ้าในส่วนใดภาระจำยอมนั้นไม่ใช้และใช้ไม่ได้ตามรูปการ ท่านว่าเจ้าของส่วนนั้นจะเรียกให้พ้นจากภาระจำยอมก็ได้"

ป.พ.พ. ม.1394

"ถ้ามีการแบ่งแยกสามยทรัพย์ ท่านว่าภาระจำยอมยังคงมีอยู่เพื่อประโยชน์แก่ทุกส่วนที่แยกออกนั้น แต่ถ้าภาระจำยอมนั้นไม่ใช้และใช้ไม่ได้ตามรูปการเพื่อประโยชน์แก่ส่วนใดไซร้ ท่านว่าเจ้าของภารยทรัพย์จะเรียกให้พ้นจากภาระจำยอมอันเกี่ยวกับทรัพย์ส่วนนั้นก็ได้"

ป.พ.พ. ม.1395

"ถ้าภารยทรัพย์หรือสามยทรัพย์สลายไปทั้งหมด ท่านว่าภาระจำยอมสิ้นไป"

ป.พ.พ. ม.1397

"ถ้าภารยทรัพย์และสามยทรัพย์ตกเป็นของเจ้าของคนเดียวกัน ท่านว่าเจ้าของจะให้เพิกถอนการจดทะเบียนภาระจำยอมก็ได้ แต่ถ้ายังมิได้เพิกถอนทะเบียนไซร้ ภาระจำยอมยังคงมีอยู่ในส่วนบุคคลภายนอก"

ป.พ.พ. ม.1398

"ภาระจำยอมนั้น ถ้ามิได้ใช้สิบปี ท่านว่าย่อมสิ้นไป"

ป.พ.พ. ม.1399

"ถ้าภาระจำยอมหมดประโยชน์แก่สามยทรัพย์ไซร้ ท่านว่าภาระจำยอมนั้นสิ้นไป แต่ถ้าความเป็นไปมีทางให้กลับใช้ภาระจำยอมได้ไซร้ ท่านว่าภาระจำยอมนั้นกลับมีขึ้นอีกแต่ต้องยังไม่พ้นอายุความที่ระบุไว้ในมาตราก่อน

ถ้าภาระจำยอมยังเป็นประโยชน์แก่สามยทรัพย์อยู่บ้าง แต่เมื่อเทียบกับภาระอันตกอยู่แก่ภารยทรัพย์แล้ว ประโยชน์นั้นน้อยนักไซร้ ท่านว่าเจ้าของภารยทรัพย์จะขอให้พ้นจากภาระจำยอมทั้งหมดหรือแต่บางส่วนก็ได้ แต่ต้องใช้ค่าทดแทน"

ป.พ.พ. ม.1400

อนึ่ง ป.พ.พ. ม.1434 ยังกำหนดให้นำบทบัญญัติที่เกี่ยวข้องมาใช้แก่กรณีภาระติดพันในอสังหาริมทรัพย์ด้วยโดยอนุโลม คือ บทบัญญัติในเรื่องภาระจำยอมตั้งแต่ ม.1388-1395 และ ม.1397-1400 ส่งผลเกี่ยวกับภาระติดพันในอสังหาริมทรัพย์ดังนี้

1. เจ้าของอสังหาริมทรัพย์ที่ตกอยู่ภายในภาระติดพัน ไม่มีสิทธิทำการเปลี่ยนแปลงในอสังหาริมทรัพย์นั้นซึ่งทำให้เกิดภาระเพิ่มขึ้นแก่ผู้รับประโยชน์ (ป.พ.พ. ม.1388)

2. ถ้าความต้องการของผู้รับประโยชน์เปลี่ยนแปลงไป ความเปลี่ยนแปลงนั้นไม่ให้สิทธิแก่เขาที่จะทำให้เกิดภาระเพิ่มขึ้นแก่อสังหาริมทรัพย์ที่ตกอยู่ภายในภาระติดพัน (ป.พ.พ. ม.1389)

3. เจ้าของอสังหาริมทรัพย์ที่ตกอยู่ภายในภาระติดพันจะประกอบกรรมใด ๆ อันจะเป็นเหตุให้ประโยชน์แห่งภาระติดพันลดไปหรือเสื่อมความสะดวกหาได้ไม่ (ป.พ.พ. ม.1390)

4. ผู้รับประโยชน์มีสิทธิทำการทุกอย่างอันจำเป็นเพื่อรักษาและใช้ภาระติดพัน แต่ต้องเสียค่าใช้จ่ายเอง ในการนี้ เขาจะก่อให้เกิดความเสียหายแก่อสังหาริมทรัพย์ที่ตกอยู่ภายในภาระติดพันได้ก็แต่น้อยที่สุดตามพฤติการณ์ ป.พ.พ. ม.1391 ว.1)

5. ผู้รับประโยชน์ต้องเสียค่าใช้จ่ายของตนเองรักษาซ่อมแซมการที่ได้ทำไปแล้วให้เป็นไปด้วยดี แต่ถ้าเจ้าของอสังหาริมทรัพย์ที่ตกอยู่ภายในภาระติดพันได้รับประโยชน์ด้วย เขาก็ต้องออกค่าใช้จ่ายตามส่วนแห่งประโยชน์ที่ได้รับ (ป.พ.พ. ม.1391 ว.2)

6. ถ้าภาระติดพันแตะต้องเพียงส่วนหนึ่งแห่งอสังหาริมทรัพย์ เจ้าของอสังหาริมทรัพย์นั้นอาจเรียกให้ย้ายไปยังส่วนอื่นก็ได้ แต่ต้องแสดงได้ว่าการย้ายนั้นเป็นประโยชน์แก่ตนและรับเสียค่าใช้จ่าย ทั้งนี้ ต้องไม่ทำให้ความสะดวกของผู้รับประโยชน์ลดน้อยลง (ป.พ.พ. ม.1392)

7. ถ้ามิได้กำหนดไว้เป็นอย่างอื่นในนิติกรรมอันก่อให้เกิดภาระติดพัน ภาระติดพันนั้นย่อมติดไปกับอสังหาริมทรัพย์ซึ่งได้จำหน่ายหรือตกไปในบังคับแห่งสิทธิอื่น แต่การจะจำหน่ายหรือทำให้ภาระจำยอมตกไปในบังคับแห่งสิทธิอื่นต่างหากจากของผู้รับประโยชน์ในภาระติดพันไม่ได้ (ป.พ.พ. ม.1393)

8. ถ้ามีการแบ่งแยกอสังหาริมทรัพย์ ภาระติดพันยังคงมีอยู่ทุกส่วนที่แยกออก แต่ถ้าในส่วนใดภาระติดพันนั้นไม่ใช้และใช้ไม่ได้ตามรูปการ เจ้าของอสังหาริมทรัพ์ส่วนนั้นจะเรียกให้อสังหาริมทรัพย์ตนพ้นจากภาระติดพันก็ได้ (ป.พ.พ. ม.1394)

9. ถ้ามีการแบ่งแยกประโยชน์ที่ได้รับจากภาระติดพันนั้น ภาระติดพันยังคงมีอยู่เพื่อประโยชน์แก่ทุกส่วนที่แยกออกนั้น แต่ถ้าภาระติดพันนั้นไม่ใช้และใช้ไม่ได้ตามรูปการเพื่อประโยชน์แก่ส่วนใด เจ้าของอสังหาริมทรัพ์ส่วนนั้นจะเรียกให้อสังหาริมทรัพย์ตนพ้นจากภาระติดพันก็ได้ (ป.พ.พ. ม.1395)

10. ถ้าอสังหาริมทรัพย์ที่ตกอยู่ภายในภาระติดพันหรือประโยชน์ที่ได้รับจากภาระติดพันได้สลายไปทั้งหมด ภาระติดพันสิ้นไป (ป.พ.พ. ม.1397)

11. ถ้าอสังหาริมทรัพย์ที่ตกอยู่ภายในภาระติดพันและประโยชน์ที่ได้รับจากภาระติดพันตกเป็นของคน ๆ เดียวกัน เจ้าของอสังหาริมทรัพย์จะให้เพิกถอนการจดทะเบียนภาระติดพันก็ได้ แต่ถ้ายังมิได้เพิกถอนทะเบียน ภาระติดพันยังคงมีอยู่ในส่วนบุคคลภายนอก (ป.พ.พ. ม.1398)

12. ภาระติดพันนั้น ถ้ามิได้ใช้สิบปี ย่อมสิ้นไป (ป.พ.พ. ม.1399)

13. ถ้าภาระติดพันหมดประโยชน์แก่ผู้รับประโยชน์ ภาระติดพันนั้นสิ้นไป แต่ถ้าเป็นไปได้ที่ภาระติดพันนั้นอาจจะเป็นประโยชน์ขึ้นมาได้อีกภายในสิบปีหลังจากการสิ้นไปดังกล่าว ภาระติดพันก็จะกลับมีขึ้นได้อีกหน (ป.พ.พ. ม.1340 ว.1)

14. ถ้าภาระติดพันยังเป็นประโยชน์แก่ผู้รับประโยชน์อยู่บ้าง แต่เมื่อเทียบกับภาระอันตกอยู่แก่อสังหาริมทรัพย์นั้นแล้ว ประโยชน์นั้นน้อยเหลือใจ เจ้าของอสังหาริมทรัพย์ที่ตกอยู่ภายในภาระติดพันจะขอให้พ้นจากภาระติดพันทั้งหมดหรือแต่บางส่วนก็ได้ แต่ต้องใช้ค่าทดแทน (ป.พ.พ. ม.1340 ว.2)