ภาวะการมีบุตรยาก หรือ ภาวะไม่เจริญพันธุ์ คือ ภาวะทางร่างกายของคู่สมรสที่แต่งงานกันแล้วแล้วยังไม่มีบุตร โดยประเมิณจากระยะเวลา 1 ปีถึง 1 ปีครึ่ง มีเพศสัมพันธ์สม่ำเสมอ อาทิตย์ละ 2-3 ครั้งต่อสัปดาห์ แล้วยังไม่ตั้งครรภ์ [1] ซึ่งมีสาเหตุอาการ คือ ผู้หญิงที่มีประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ ส่วนผู้ชายเป็นปัญหาเรื่องเชื้ออสุจิผิดปกติ หรือการถูกกระทบกระเทือนอย่างรุนแรงบริเวณอัณฑะ [2] นอกจากนั้นยังหมายรวมถึงสตรี ที่มีอายุ เกิน35ปีขึ้นไป อาจจะมีภาวะมีบุตรยาก และ ภาวะครรภเป็นพิษ ฉะนั้นสตรีในวัย35ปีขึ้นไปหากเกิดการตั้งครรภ์ จำเป็นจะต้องปรึกษาแพทย์อย่างใกล้ชิด