คำในภาษาซีรีแอกสร้างจากรากศัพท์พยัญชนะสามตัวเช่นเดียวกับภาษากลุ่มเซมิติกอื่นๆ ตัวอย่างเช่น ܫܩܠ, ŠQL, แสดงความหมายพื้นฐานของการนำไป และสามารถสร้างคำจากรากศัพท์นี้ได้เป็น

• ܫܩܠ — šqal: "เขานำไป (perfect tense) "
• ܢܫܩܘܠ — nešqûl: "เขานำไป (ปัจจุบัน"
• ܫܩܠ — šaqel: "เขาถูกยกขึ้น"
• ܐܫܩܠ — ašqel: "เขาจัดออก"
• ܫܩܠܐ — šqālâ: "การนำไป, ภาระ, พยางค์"
• ܫܩܠܐ — šeqlē: "ภาษี"
• ܫܩܠܘܬܐ — šaqlûṯā: "สัตว์สำหรับบรรทุก"
• ܫܘܩܠ — šûqālâ: "ความจองหอง"

นาม

คำนามส่วนใหญ่มาจากรากศัพท์พยัญชนะสามตัว นามมีสองเพศคือบุรุษและสตรี แบ่งตามจำนวนเป็นเอกพจน์และพหูพจน์ ส่วนน้อยที่เป็นทวิพจน์ สถานะทางไวยากรณ์ของนามมีสามแบบเช่นเดียวกับภาษาอื่นในกลุ่มเดียวกันคือ

• สถานะสัมบูรณ์เป็นรูปแบบพื้นฐานของนาม เช่น — ܫܩܠܝܢ, šeqlîn, "ภาษี".
• สถานะเน้น แสดงนามชี้เฉพาะ แบบเดียวกับนามที่ใช้กบคำนำหน้านาม the ในภาษาอังกฤษ เช่น — ܫܩܠܐ, šeqlē, "ภาษี".
• โครงสร้างผูกประโยค เป็นนามที่สัมพันธ์กับอีกคำนามหนึ่ง เช่น — ܫܩܠܝ, šeqlay, "ภาษีของ.."

ระหว่างพัฒนาการของภาษาซีรีแอกคลาสสิก สถานะเน้นกลายเป็นโครงสร้างทั่วไปของนาม สถานะสัมบูรณ์และสถานะโครงสร้างถูกใช้ในรูปวลีต่างๆ เช่น ܒܪ ܐܢܫܐ, bar nāšâ, "ผู้ชาย", ตรงตัว "ลูกชายของผู้ชาย")

ภาษาซีรีแอกโบราณและยุคคลาสสิกตอนต้น คำนามแสดงความเป็นเจ้าของส่วนใหญ่สร้างด้วยสถานะโครงสร้าง เช่น ܫܩܠܝ ܡܠܟܘܬܐ, šeqlay malkûṯâ, หมายถึง "ภาษีของราชอาณาจักร" ต่อมาสถานะโครงสร้างถูกแทนที่ด้วยอนุภาคแสดงความสัมพันธ์ ܕ, d- ทำให้วลีเดิมข้างต้นเปลี่ยนเป็น ܫܩܠܐ ܕܡܠܟܘܬܐ, šeqlē d-malkûṯâ, ซึ่งนามทั้งสองคำอยู่ในสถานะเน้น นอกจากนั้น อาจใช้วิธีเติมปัจจัยก่อนประธาน เป็น ܫܩܠܝܗ ܕܡܠܟܘܬܐ, šeqlêh d-malkûṯâ นามทั้งสองคำยังอยู่ในสถานะเน้นเช่นเดิม แต่นามคำแรกมีปัจจัยเพิ่มเข้ามาและถอดความตามตัวอักษรได้เป็น ภาษีของหล่อน, อาณาจักรเหล่านั้น

คำคุณศัพท์

คำคุณศัพท์มีเพศเช่นเดียวกับนามที่ขยาย จะอยู่ในสถานะสัมบูรณ์เมื่อเป็นสิ่งที่ยืนยันได้ แต่อาจจะเปลี่ยนไปเมื่อแสดงลักษณะไปตามลักษณะของนาม เช่น, ܒܝܫܝܢ ܫܩܠܐ, bîšîn šeqlē, หมายถึง "ภาษีเป็นสิ่งชั่วร้าย", ในขณะที่ ܫܩܠܐ ܒܝܫܐ, šeqlē ḇîšē, หมายถึง "ภาษีชั่วร้าย"

กริยา

ส่วนใหญ่อยุ่ในรูปรากศัพท์พยัญชนะสามตัว คำกริยาแต่ละคำแสดงบุคคล เพศ (ยกเว้นบุรุษที่ 1 ) จำนวน กาลและสันธาน ภาษาซีรีแอกมีสองกาลคือกาลสัมบูรณ์และกาลไม่สัมบูรณ์ ซึ่งเทียบเคียงได้กับอนาคตและอดีต กาลปัจจุบันใช้อนุภาคตามด้วยสรรพนามประธาน คำสันธานรวมอยู่กับคำกริยาเช่นเดียวกับภาษากลุ่มเซมิติกอื่นๆ ซึ่งจะทำให้ความหมายของกริยาเปลี่ยนไป สันธานตัวแรกคือ สถานะพื้นฐานหรือรูปแบบPə`al (แสดงความหมายจริงๆของคำ) สถานะเน้นหรือรูปแบบ Pa``el, แสดงความหมายที่เน้นหนัก สถานะอย่างกว้างหรือรุปแบบ Ap̄`el, แสดงความหมายที่เป็นเหตุผล สถานะเหล่านี้เป็นคู่ขนานกับสันธานถูกกระทำ Eṯpə`el, Eṯpa``al และ Ettap̄`al ตามลำดับนอกจากนี้มีสันธานไม่ปกติ เช่น the Šap̄`el and Eštap̄`al, เพื่อให้ความหมายที่กว้างขึ้น