นักวิชาการแบ่งพัฒนาการของภาษาชวาเป็น 4 ระยะ คือ

• ภาษาชวาโบราณ อยู่ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 14 - 18
• ภาษาชวายุคกลาง อยู่ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 18 - 21
• ภาษาชวาใหม่ อยู่ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 21 - 25
  • ภาษาชวาสมัยใหม่ อยู่ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 25 - ปัจจุบัน

การจัดแบ่งดังกล่าวนี้ ได้รับอิทธิพลจากการเกิดจักรวรรดิในชวา ในประวัติศาสตร์วัฒนธรรมชวา การเกิดจักรวรรดิทำให้เกิดการแบ่งระดับของภาษา ซึ่งแสดงฐานะทางสังคมของผู้พูด ระดับของภาษาเหล่านี้ไม่มีผลต่อชาวบันยูมาซันมาก ในบริเวณบันยูมาซัน ภาษาระดับสูงใช้กับผู้ที่มาจากทางตะวันออกของเกาะชวา

ภาษาบันยูมาซันมีลักษณะที่ต่างจากภาษาชวามาตรฐานซึ่งกำหนดตามสำเนียงสุรการ์ตาและยอร์กยาการ์ตามาก ส่วนใหญ่เป็นทางด้านสัทวิทยา การออกเสียงและคำศัพท์ ซึ่งเกิดขึ้นจากการใช้คำศัพท์จากภาษาชวาโบราณมากกว่า และการอกเสียงสระต่างกัน