ภุพเนศวร (อังกฤษ: Bhubaneswar) เป็นเมืองหลวงของรัฐโอริศา ประเทศอินเดีย เป็นเมืองใหญ่ที่สุดของรัฐโอริศาและเป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจและมีความสำคัญทางวัฒนธรรมในอินเดียตะวันออกเมืองยุคใหม่ของภุพเนศวรได้มีการก่อสร้างอย่างเป็นกิจลักษณะในปี ค.ศ. 1948 แต่ประวัติศาสตร์ในพื้นที่นี้สามารถสืบย้อนไปได้ถึงศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสตกาล เมืองได้รับอิทธิพลจากฮินดู พุทธ และศาสนาเชน ที่สามารถเห็นได้จากโบสถ์กลิงคะ และมีโบสถ์จำนวนมากในศตวรรษที่ 6 ถึง 13 ที่เป็นโบสถ์ฮินดูในรูปแบบสถาปัตยกรรมกลิงคะ เมืองภุพเนศวรมักได้รับการกล่าวถึงว่าเป็น "นครแห่งโบสถ์ของอินเดีย"ภุพเนศวรเป็นเมืองหลวงแทนเมืองคุตตักเมื่อวันที่ 19 สิงหาคม 1949 สองปีหลังจากที่อินเดียได้รับอิสรภาพจากอังกฤษ เมืองสมัยใหม่ออกแบบโดยสถาปนิกชาวเยอรมันอ็อทโท เคอนิกส์แบร์เกอร์ ในปี 1946 ที่ยังออกแบบเมืองชัมเศทปุระและจัณฑีครห์ด้วย ภุพเนศวรถือเป็นหนึ่งในเมืองสมัยใหม่ที่ได้รับการวางผังเมืองแรกสุดของอินเดีย ภุพเนศวรกับคุตตักมักได้รับการกล่าวว่าเป็น "เมืองแฝดของรัฐโอริศา" เขตมหานครที่เกิดจากสองเมืองมีประชากร 1.7 ล้านคนจากข้อมูลปี 2011[4] ภุพเนศวรได้รับการแบ่งเป็นเมืองชั้น 2 ยังเป็นเมืองเทคโนโลยีข้อมูลเกิดใหม่และเป็นศูนย์กลางทางการศึกษา ภุพเนศวรเป็นหนึ่งในเมืองที่พัฒนาเร็วที่สุดของประเทศ