ภูเขาไฟรูปโล่เกิดจากการไหลของลาวาที่ไม่หนืด เมื่อลาวาเย็นตัวลงก็จะแข็งตัวกลายเป็นชั้นทับถมขึ้นเป็นรูปทรงภูเขาเตี้ย ๆ มีมุมชันไม่มากคือไม่เกิน 10 องศา ความสูงมักอยู่ในช่วงประมาณ 1/20 ของความกว้าง[3] ในระยะแรกเมื่อก่อตัวจะเห็นเป็นลานลาวา (lava plateau) ต่างจากภูเขาไฟเชิงประกอบที่มีลักษณะเป็นการทับถมของเถ้าและลาวาสลับชั้น และต่างจากภูเขาไฟกรวยกรวดที่ประกอบด้วยเถ้าเป็นหลัก[2][3] ภูเขาไฟรูปโล่มักจะปะทุต่อเนื่องตลอดเวลาแทนการปะทุเป็นครั้งคราวอย่างภูเขาไฟเชิงประกอบ[5] ภูเขาไฟรูปโล่ใต้เมฆที่ใหญ่ที่สุดในโลกคือ ภูเขาไฟเมานาโลอาซึ่งสูง 4,169 เมตร (13,678 ฟุต) จากระดับน้ำทะเล และกว้าง 60 ไมล์ (100 กิโลเมตร) ประมาณกันว่ามีปริมาตรหินบะซอลต์ที่ประกอบเป็นภูเขาไฟทั้งสิ้น แม่แบบ:Convert/km3[6][3] ฐานรากของภูเขาไฟจมตัวอยู่ใต้เปลือกโลกลึกประมาณ 8 กิโลเมตร (5 ไมล์)[7]

ภูเขาไฟรูปโล่ส่วนมากที่มีการศึกษามักอยู่ที่หมู่เกาะฮาวาย[8] เพราะเข้าถึงง่าย และภูเขาไฟปะทุตลอดเวลา มีภูเขาไฟคิเลาเอียปะทุมาตั้งแต่ พ.ศ. 2526 เป็นแหล่งศึกษาหนึ่ง ลักษณะการปะทุและการปล่อยลาวาที่ไม่รุนแรงและเชื่องช้า กินเวลานานนี้เอง แม้ว่าจะมีการพ่นเถ้าถ่านบ้าง ทำให้นักวิทยาศาสตร์เรียกก่ารปะทุของภูเขาไฟนี้ว่า การปะทุฮาวาย (Hawaiian eruption)[9] การปะทุฮาวายเมื่อเกิดหลายครั้ง ก็จะเกิดเป็นชั้นลาวาแข็งบาง ๆ ทับถมกันจนเกิดเป็นภูเขาซึ่งมักมีแอ่งลาวาตรงกลาง[10] ภูเขาที่ว่านี้ไม่สูงนักเพราะการไหลแผ่กว้างของลาวา[6]

• ʻAʻa advances over solidified pāhoehoe on Kīlauea, Hawaiʻi.
• A pāhoehoe lava fountain on Kīlauea erupts.
• A lava lake in the caldera of Erta Ale, an active shield volcano in Ethiopia
• Pāhoehoe flows enter the Pacific Ocean on Hawaiʻi island.
• Puʻu ʻŌʻō, a parasitic cinder cone on Kīlauea, lava fountaining at dusk in June 1983, near the start of its current eruptive cycle.
• The Thurston lava tube on Hawaiʻi island, now a tourist attraction in the Hawaiʻi Volcanoes National Park