มหาวิทยาลัยเซาท์แฮมป์ตัน (University of Southampton, ชื่อย่อ UoS หรือ Soton) เป็นสถาบันอุดมศึกษาเน้นวิจัยในสหราชอาณาจักร มีที่ตั้งในเมืองเซาท์แฮมป์ตัน และเมืองวินเชสเตอร์ จังหวัดแฮมป์เชอร์[2] มหาวิทยาลัยเป็นหนึ่งในสมาชิกก่อตั้งของกลุ่มรัสเซล ซึ่งเป็นกลุ่มมหาวิทยาลัยวิจัยอันดับต้นของสหราชอาณาจักรมหาวิทยาลัยเซาท์แฮมป์ตันถือกำเนิดจากสถาบันฮาร์ตเลย์ (Hartley Institute) ซึ่งตั้งในปี พ.ศ. 2405 ตามชื่อของเฮนรี ฮาร์ตเลย์ ในย่านใจกลางเมืองเก่าเซาท์แฮมป์ตัน ต่อมาในปี พ.ศ. 2445 สถาบันฮาร์ตเลย์ได้ยกฐานะเป็นวิทยาลัยอุดมศึกษาภายใต้การกำกับของมหาวิทยาลัยลอนดอน ผู้สอบได้ตามหลักสูตรจะได้รับปริญญาบัตรจากมหาวิทยาลัยลอนดอน[3] ครั้นสถาบันพัฒนาจนมีความก้าวหน้าก็ได้มีพระราชบัญญัติให้แยกตัวออกเป็นมหาวิทยาลัยอิสระเมื่อวันที่ 29 เมษายน พ.ศ. 2495 นับเป็นมหาวิทยาลัยแรกที่มีสถานภาพอิสระในรัชกาลสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่สอง[4]