รอบิยะห์ กอดีร์ (
อุยกูร์: رابىيه قادىر, Rabiyä Qadir, อ่านออกเสียง [ˈrabɪjæ ˈqadɪr];
จีนตัวย่อ: 热比娅·卡德尔;
จีนตัวเต็ม: 熱比婭·卡德爾;
พินอิน: Rèbǐyǎ Kǎdé'ěr) (เกิด 21 มกราคม ค.ศ. 1947) เป็นนักธุรกิจหญิงชาว
มุสลิมอุยกูร์ และเป็นผู้นำการประท้วงทางการเมือง ในเขตตะวันตกเฉียงเหนือของ
เขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ ของ
ประเทศจีน เธอได้รับเลือกเป็นประธานองค์กรชาวอุยกูร์ลี้ภัย (World Uyghur Congress) ตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2549
[2]รอบิยะห์ กอดีร์ เกิดในครอบครัวยากจนในเมือง
อัลไต เธอเริ่มทำธุรกิจร้านซักรีดในปี พ.ศ. 2519 และขยายกิจการเป็นธุรกิจค้าปลีก และ
ห้างสรรพสินค้าขนาดใหญ่ และขยายไปสู่กิจการค้าตามแนวชายแดน
จีน รัสเซีย และ
คาซักสถาน ภายหลังการล่มสลายของ
สหภาพโซเวียต [3] นอกจากนั้นเธอยังได้ก่อตั้งมูลนิธิชื่อ 1,000 Families Mothers Project เป็นองค์กรที่สนับสนุนให้หญิงชาวอุยกูร์ริเริ่มทำธุรกิจของตัวเอง
[3]กอดีร์ถูกทางการจีนจับกุมตัวในปี พ.ศ. 2542 ด้วยข้อหาวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาลกลาง และให้การสนับสนุนขบวนการแบ่งแยกดินแดนของชนกลุ่มน้อยอุยกูร์ เธอได้รับการปล่อยตัวเมื่อวันที่ 14 มีนาคม พ.ศ. 2548 ก่อนหน้าการเดินทางไปเยือนภูมิภาค
เอเชียตะวันออกของนาง
คอนโดลีซซา ไรซ์ อดีต
รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐอเมริกา [4] และเดินทางไปสมทบกับครอบครัวใน
สหรัฐอเมริการอบิยะห์ กอดีร์ ถูกทางการจีนกล่าวหาว่าเป็นผู้อยู่เบื้องหลังเหตุการณ์ปะทะระหว่างชาวอุยกูร์และ
ชาวฮั่นในเมือง
อุรุมชี เมืองหลวงของเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ เมื่อเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2552
[5] แต่เธอได้ปฏิเสธข้อกล่าวหานี้
[6]