เภสัชวิทยา ของ ริสเพอริโดน

เภสัชจลนศาสตร์

ริสเพอริโดนจะผ่านการสลายตัวในตับและการขับออกทางไตแนะนำให้ใช้ยาขนาดต่ำสำหรับคนไข้ที่มีโรคตับหรือไตหนัก[30]เมแทบอไลต์ออกฤทธิ์ของยา คือ paliperidone ก็ใช้เป็นยารักษาโรคจิตเหมือนกัน (antipsychotic)[39]

เภสัชพลศาสตร์ของริสเพอริโดนโดยไม่รวมการยับยั้งเอนไซม์ D-amino acid oxidase

เภสัชพลศาสตร์

ริสเพอริโดนจัดโดยสถิติว่าเป็นยา atypical antipsychotic ที่มีความชุกปัญหาการเคลื่อนไหว (Extrapyramidal symptoms) ต่ำเมื่อให้ในขนาดต่ำ โดยเป็นปฏิปักษ์ต่อระบบเซโรโทนิน (serotonin antagonism) มากกว่าระบบโดพามีนยามีหมู่ทำหน้าที่ (functional group) คือ benzisoxazole และ piperidine เป็นส่วนโครงสร้างทางเคมีแม้ว่าจะไม่มีโครงสร้างของ butyrophenone แต่ยาก็พัฒนาขึ้นโดยใช้โครงสร้างของ benperidol และ ketanserin เป็นมูลฐานและมีฤทธิ์ต่อตัวรับแบบ 5-HT (serotonin) ต่าง ๆรวมทั้ง 5-HT2C ซึ่งสัมพันธ์กับการเพิ่มน้ำหนัก และ 5-HT2A ซึ่งสัมพันธ์กับฤทธิ์รักษาโรคจิตและบรรเทาผลข้างเคียงแบบ extrapyramidal ที่มักจะมีกับยาแบบ typical neuroleptic ต่าง ๆ[40]

พึ่งพบเมื่อปี 2553 ว่า ยามีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ D-amino acid oxidase ซึ่งเร่งปฏิกิริยาการสลายตัวของ D-amino acids (เช่น สารสื่อประสาทแบบ D-alanine และ D-serine)[41]

ยาออกฤทธิ์ต่อตัวรับดังต่อไปนี้

  • ตัวรับโดพามีน - เป็นสารปฏิปักษ์ต่อตัวรับในตระกูล D1 (คือ D1 และ D5) บวกกับ D2 (คือ D2, D3 และ D4) ยามีฤทธิ์ยึดแบบแน่น ซึ่งหมายความว่ามีระยะครึ่งชีวิตนาน และเหมือนกับยารักษาโรคจิตอื่น ๆ ยายับยั้งวิถีประสาท mesolimbic pathway, prefrontal cortex limbic pathway, และ tuberoinfundibular pathway ในระบบประสาทกลาง ยาอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงแบบ extrapyramidal คือ อาการนั่งไม่ติดที่และสั่น ที่สัมพันธ์กับการลดการทำงานของระบบโดพามีนใน striatum อาจมีผลข้างเคียงทางเพศ คือ น้ำนมไหลที่ไม่เกี่ยวกับการคลอด ความเป็นหมัน เต้านมชายโต และถ้าใช้เป็นระยะยาว ลดความหนาแน่นของกระดูกที่สัมพันธ์กับการปล่อยฮอร์โมนโพรแลกติน (ที่ทำให้นมไหล) ที่เพิ่มขึ้น[40]
  • ตัวรับเซโรโทนิน ฤทธิ์ของยาที่ตัวรับเหล่านี้อาจทำให้ยามีผลข้างเคียงแบบ extrapyramidal น้อยกว่า (ผ่าน 5-HT2A/2C receptors) เมื่อเทียบกับยา typical antipsychotics ยกตัวอย่างเช่น haloperidol ฤทธิ์เป็นปฏิปักษ์ต่อตัวรับ 5-HT2C อาจมีส่วนทำให้มีผลเป็นน้ำหนักเพิ่ม
  • ตัวรับ Alpha α1 adrenergic เป็นฤทธิ์ที่ทำให้ความดันต่ำเมื่อยืน และอาจมีผลเป็นส่วนระงับประสาท (sedating)[40]
  • ตัวรับ Alpha α2 adrenergic อาจเป็นเหตุให้มีผลข้างเคียงที่น้อยกว่าหรือมากกว่าทางอารมณ์และทางการรู้คิด[42]
  • ตัวรับฮิสตามีน H1 ฤทธิ์อาจจะอธิบายการระงับประสาทและการลดความระมัดระวัง ซึ่งอาจทำให้ง่วงและน้ำหนักเพิ่ม[40]

แม้ว่ายานี้จะมีผลเหมือนกับยารักษาโรคจิตทั้งแบบ typical และ atypical อื่น ๆ แต่มันก็ไม่มีสัมพรรคภาพ (affinity) กับตัวรับแบบ muscarinic acetylcholineในหลาย ๆ ด้าน ยานี้อาจจะมีประโยชน์เป็น "acetylcholine release-promoter" คล้ายกับยากระเพาะลำไส้เช่น metoclopramide และ cisapride

ตัวรับ Binding Affinity
(Ki [nM])[43]
ฤทธิ์
5-HT1A 423 Antagonist
5-HT1B 14.9 Antagonist
5-HT1D 84.6 Antagonist
5-HT2A 0.17 Inverse agonist
5-HT2B 61.9 Inverse agonist
5-HT2C 12.0 Inverse agonist
5-HT5A 206 Antagonist
5-HT6 2,060 Antagonist
5-HT7 6.60 Irreversible (or pseudo-irreversible) antagonist[44]
D1 244 Antagonist
D2 3.57 Antagonist
D2S 4.73 Antagonist
D2L 4.16 Antagonist
D3 3.6 Inverse agonist
D4 4.66 Antagonist
D5 290 Antagonist
α1A 5.0 Antagonist
α1B 9.0 Antagonist
α2A 16.5 Antagonist
α2B 108 Antagonist
α2C 1.30 Antagonist
mAChRs >10,000 Negligible
H1 20.1 Inverse agonist
H2 120 Inverse agonist
Risperdal (ริสเพอริโดน) 4 มก. (สหราชอาณาจักร)

แหล่งที่มา

WikiPedia: ริสเพอริโดน http://www.drugbank.ca/drugs/DB01267 http://www.biologicalpsychiatryjournal.com/article... http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.4895.... http://www.drugs.com/international/risperidone.htm... http://www.drugs.com/monograph/risperidone.html http://www.janssenpharmaceuticalsinc.com/assets/ri... http://www.latimes.com/news/nation/nationnow/la-na... http://www.nytimes.com/2014/03/21/business/arkansa... http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S... http://www.seattletimes.com/seattle-news/ny-ag-jan...